Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rOzDziAŁ1Wprowadzeniedoanalizywariancji
21
prawdopodobieństwouzyskaniastatystykitestuodanejwielkości,zakładając,
żehipotezazerowajestprawdziwa.Wtenpokrętnysposóbdefactodowiadu-
jemysię,żeuzyskaliśmyróżnicę.Istotnywyniktestumówinam,iżjestbardzo
małoprawdopodobne,żeporównywanewynikipochodząztejsamejpopulacji.
Badanepomiarybądźgrupyróżniąsięnieprzypadkowo.Cojednakzwynikami
nieistotnymistatystycznie?Czywskazująonejednoznacznie,żeróżnicepomię-
dzyśredniminieistnieją?Niestetynie.Trudnościzodrzuceniemhipotezyzero-
wejipokazaniemróżnicczyzwiązkumiędzyzmiennymimogąbowiemwynikać
zniedokładnościpomiarowych,błędnegodoborupróby,niskiejmocytestuoraz
innychczynnikówutrudniającychodszukanieefektuwszumielosowejzmienności.
Wartopamiętać,żewnioskowaniestatystycznejestobciążonedwomabłę-
dami:pierwszegorodzaju/typu/stopnia(alfa)idrugiegorodzaju/typu/stopnia
(beta).Błądpierwszegorodzajupoleganatym,żeodrzucamyhipotezęzerową
itwierdzimy,żesąróżnice,podczasgdytaknaprawdętychróżnicniema.Wiel-
kośćtegobłęduokreślapoziomistotności.Błąddrugiegorodzajutopomyłkapole-
gającanatym,żenieodrzucamyhipotezyzerowejwówczas,gdytaknaprawdę
jestonafałszywa.Azatemtotakibłąd,któryprowadzidoniewykazaniaróżnic
anizwiązkumiędzyzmiennymi.Jakwidać,nieistotnywyniktestustatystycznego
możebyćefektemtegowłaśniebłędu,aniebrakuistotnychróżnic.
Omówmytebłędynaprzykładzietestuciążowegododomowegoużytku.Jest
onjednymznajlepszychprzykładównato,żepodejmowaniedecyzjistatystycz-
nychniejestczymśwrodzajuwiedzytajemnejprzeznaczonejwyłączniedlaosób,
którewpocieczołanwkuwająnapamięć”podręcznikidostatystyki.Tentestmoże
zinterpretowaćkażdy,ktoprzeczytakrótkąinstrukcjęobsługi.Jegozadaniemjest
sprawdzeniehipotezyoobecnościciąży–hipotezazerowatobrakciąży,aalterna-
tywnatoobecnośćciąży.Jeślitestjestistotny,tociążajestobecna;jeślinieistotny,
tociążajestnieobecna.Istotnośćpokazywanajesttuzapomocądwóchkresek,
gdziedwiekreskioznaczająwynikistotny.DlaprzykładuwIBMSPSSStatistics
istotnośćniektórychtestówoznaczanajestgwiazdką–obecnośćgwiazdkimówi,że
testjestistotny.Przypodejmowaniudecyzjiodnośnieciążymożnaalbozinterpre-
towaćwynikpoprawnie–stwierdzićzgodniezestanemfaktycznym,żeciążajest
lubjejniema,albozinterpretowaćrzeczywistośćposwojemuinarazićsięnabłąd.
Mówimytuodwóchmożliwychbłędach:1)możemyuznać,żetestjestistotny,
mimożewrzeczywistościdanyefektnieistnieje(stwierdzenieciąży,gdywrze-
czywistościjejniema);2)możemyuznać,żetestjestnieistotny,mimożewrze-
czywistościdanyefektistnieje(zignorowaniefaktubyciawciąży).Wpierwszym
wypa
dkupopełnimybłądpierwszegorodzaju,wdrugimzaś–drugiegorodzaju.
Przedpopełnieniembłędupierwszegorodzajuchronipoziomistotności.
Wnaukachspołecznychzostałoprzyjęte,żezgadzamysięnauznanieprzypad-
kowychwynikówzanieprzypadkowe,jeśliprawdopodobieństwoichwystąpienia
BłądpierwszegorodzAju
BłąddrugiegorodzAju
