Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1ł3Rodzajeniepewnościpomiarowej
5
Tabela1.1Błędylosoweisystematyczne
A
B
C
D
Student
10908
10919
10904
9988
10911
10914
9979
9998
Wynikpomiaru9ml
10909
10902
10902
9969
10910
10905
9980
9997
10912
10921
10904
9978
Dokładny9obciążony
Niedokładny9nieobciążony
Niedokładny9obciążony
Dokładny9nieobciążony
Uwagi
wtarzalne.Drugącechątychwynikówjestto9żewszystkieonesązbytduże.
Wtymhipotetycznymdoświadczeniu(odmiennieniżwrzeczywistości)wiado-
mo9żeprawdziwywynikpowinienwynosićdokładnie10900ml.Widać9żena
wynikpojedynczegopomiarumająwpływdwatypybłędów.Pierwszymznich
jestbłądlosowy–wjegoefekcieposzczególnepowtórzeniaróżniąsięmiędzy
sobąilokująsiępoobustronachwartościśredniej(10910mlwtymprzypadku).
Błądlosowywpływanaprecyzję(precision)9czylipowtarzalność(repeatabi-
lity)pomiaru.WprzypadkustudentaAwidaćwyraźnie9żebłądlosowyjest
niewielki9atymsamymwynikisąprecyzyjne.Jednakżewynikitezawierają
równieżbłądsystematyczny-jegowpływprzejawiasięprzesunięciemwyni-
kówwtymsamymkierunku(wnaszymprzykładziewszystkiewartościsąza
duże).Należyzauważyć9żedanedoświadczenieobarczonemożebyćkilkoma
błędamisystematycznymi.Niektóreznichpowodująprzesunięciawyników
wkierunkuwartościwiększych9ainneprzeciwnie(rozdział2).Sumawszyst-
kichbłędówsystematycznychnosinazwęobciążenia(bias)danegopomiaru.
Brakobciążeniabywaczasaminazywanyprawdziwością(trueness)pomiaru
(podrozdział4.15).Błędylosowyisystematycznysąłatwedorozróżnieniaprzy
analiziewyników.Mogąonemiećrównieżodmienneprzyczynywzależności
odtechnikipomiarowejiużywanejaparatury(podrozdział1.4).
WynikiuzyskaneprzezstudentaBmająodmiennącharakterystykę.Wartość
średniapięciupowtórzeńwykonanychprzezstudentaB(10901ml)jestbardzo
bliskawartościprawdziwej.Niemawięcżadnychprzesłaneksugerującychistnie-
nieobciążeniawyników(brakbłędusystematycznego).Jednakrozrzutwyników
jestbardzoduży9wskazującnamałąichprecyzję(dużybłądlosowy).Zporówna-
niawynikówuzyskanychprzezstudentówAiBwidaćjasno9żewystępowanie
błędówlosowychisystematycznychjestodsiebieniezależne.Stwierdzenieto
znajdujepoparciewwynikachstudentówCiD.WynikistudentaCcharakteryzu-
jąsięniskąprecyzją(zakresod9969do10919ml)9aśredniawyników(9990ml)
znaczniemniejszaodwartościprawdziwejwskazuje9żesąoneobarczoneobcią-
żeniemujemnym.ZkoleistudentDuzyskałwynikiprecyzyjne(zakresod9997do
10904ml)inieobciążone(średnia10901ml).Różnicepomiędzybłędamisystema-
tycznymiilosowymizostałypodsumowanewtabeli1.2.
Porównaniewynikówuzyskanychprzezposzczególnychstudentówpokaza-
nonarysunku1.1wpostacizestawutzw.wykresówrozproszenia(dot-plots).
Wykresyrozproszenia9naktórychposzczególnewynikipomiarówprzedsta-
