Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
MariaChodkowska
Źródłastereotypówniepełnosprawności
iosóbniąobciążonych
000
wkręgukulturyeuropejskiej
Stereotypyschematamizawierającymiokreśloneparadygmatyodnoszącesiędo
związkówmyśleniaczydziałaniazokreślonymicechamipodmiotu.Funkcjonująwprze-
strzenispołecznej,mieszcząsięwsferzeświadomościspołecznej,alejednocześniewpływają
naindywidualnefunkcjonowaniejednostki.Odgrywająważnąrolęwkulturze,bardziej
negatywnąniżpozytywną,ponieważhamująrozwójipostępopartynadoświadczeniach
własnych,rzeczywistych,atymsamymbardziejobiektywnychniżwzorceuogólniające
częstowielopokoleniowelękiiwiążącesięznimiuprzedzenia.
Stereotypywytwarzająsięwokreślonejkulturze.H.J.Ehrlich(1973,s.35)pi-
sał,żestanowiąoneczęśćdziedzictwakulturowego,takważną,żeniemożliwajest
socjalizacjabeznauczeniasięstereotypów,przynajmniejnajważniejszychwdanej
kulturze.
Stereotypywięcwytwarzaneiutrwalaneprzezbardzodługiokreswmiędzypo-
koleniowymprzekaziedziedzictwakulturowego.Czasemmogąulegaćnatejdrodze
przekształceniom,anawetzmieniaćsięzupełniepodwpływemnowychwarunkówżycia.
Taknp.zmieniałsięstereotypczłowiekastarego,któryjeszczewŚredniowieczuoznaczał
osobępoczterdziestymrokużycia,społecznieniepotrzebną,bomałoaktywną.Postęp
naukmedycznychwydłużyłznaczącookresżycia,anowewarunkicywilizacyjnezmieniły
szanseaktywnościwokresiepóźnejdorosłości.Wrazztymizmianamizycznymiipsy-
chicznyminastępowałyzmianyświadomościspołecznej,zaznaczającesięwprzekształ-
ceniustereotypówdotyczącychstarości.Jednakdopewnegotylkostopnia.Przesunęły
sięgranicewiekowestarości,zmieniłyparadygmatyodnoszącesiędojakościżycialudzi
starszych,natomiastnadalpozostałojejpejoratywneznaczenie.Jestonoodnoszonedo
ogółuludziprzekraczającychpewnegranicewiekowe,ciąglesięwprawdziezmieniające,
alejednakzawszeokreślane,przyczymrównieżwstosunkudotychspośródseniorów,
którzyzachowujądużąsprawnośćzycznąiaktywnośćumysłową.Istotąstereotypów
jestbowiemprzypisywanieokreślonychcechwszystkimosobomprzynależącymdoda-
nejkategorii,takżewówczas,kiedycechataichniedotyczy.Starośćzła,starośćsmutna,
starzecbezzębny,siwastaruszkatotylkoniektórespośródstereotypówwciążrzutujących
napercepcjęosóbwwiekupóźnejdorosłości,chociażnieonedokońcaprawdziwe