Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
CzęśćI.Przywództwoworganizacjach
masięwdemokracji,oczymjużwspominałem,wskazującnaopiniechoćbyArysto-
telesa,PlatonaczyPeryklesa.Zresztąwstarożytnościdominowałydwieformyrzą-
dów-tyrania(częściej)idemokracja(rzadziej).Dotyczytostrukturpaństwowych
jużwyraźnieukształtowanych.Tymczasemuzaranialudzkichdziejów,kiedynasi
protoplaścibylidopieronapierwotnymetapierozwoju,organizacje,którepowsta-
wały,miałyzupełnieinneźródłowładzy.TakzresztąwynikazbadańBronisława
Malinowskiego.Tymczynnikiembyłautorytet
68
:
Gdytylkopojawiasięwplemieniubardziejlubmniejscentralizowanyautorytet,mamy
doczynieniazpierwszymi,szkicowymizarysamikiełkującejpaństwowościpolitycznej.Ale
dopierowtedy,gdycentralnyautorytetzostajewyposażonywjakieśmałesiłyzbrojne,może-
mymówićopolitycznejorganizacjiwobrębiepierwotnegoplemienia.[ś]Gdyprocesten
dosięgagranicjednostkikulturowej,toznaczyplemienia-narodu,mamydoczynieniazkształ-
towaniemsiępierwotnego,plemiennegopaństwanarodowego.
BronisławMalinowskizawdzięczatęwiedzęswoimbadaniomprzeprowadzo-
nymnaWyspachTrobriandawśródzamieszkującychjeludówpierwotnych.Otrzy-
manietakprzełomowychwynikówbadańbyłomożliwedziękizastosowaniuprzez
Malinowskiegopionierskiejmetody:obserwacjiuczestniczącej,którejzresztąbył
twórcą.Topozwoliłouczonemugłębokowniknąćwobyczajeizachowaniabadanej
społeczności,atymsamymzrozumiećjejkulturę.ZasługiB.Malinowskiegodlaroz-
wojuetnografiiiantropologiisąniepodważalne,aleteżmaonswojąniepoślednią
rolęwzakresienaukozarządzaniuiorganizowaniu.Jemuzawdzięczamypogląd:
Jakiekolwiekzadanietrzebabywykonać,istotyludzkiemusząsięzorganizować
69
.On
teżjestautoremjednegoznajcelniejszychschematówinstytucji
70
.
UB.Malinowskiegoznajdziemytakżeodwołaniedoniewolnictwa,cowkontekś-
cieuprzednioprzytoczonychopiniiArystotelesawtymwzględziewydajesięrozjaśniać
powodynarodzinniewolnictwa
71
:
Tam,gdzienieistniejąbogactwa,dostatekniemożebyćśrodkiemprzymusu.Człowieknie
możebyćużytyjakośrodekdoceluwwarunkach,wktórychjegopracaiwszystko,comoże
onwyprodukować,byłobywkłademdokładnietakdużym,jakto,coonspożywa.Niewolnic-
twojakosystemekonomicznyjestwbardzopierwotnychwarunkachniemożliwe.
Patrzącnadziejenaszejcywilizacji,B.Malinowskispoglądazesmutkiemnanie-
któreludzkiedziałania.Wskazywałteżprzyczynętakiegostanurzeczy
72
:
[ś]niektórzyludziewciążcierpiąnamoralnyizolacjonizm,którypozwoliłcywilizowanym
ludziomidobrymchrześcijanomnapogodzeniesięzniewolnictwem,niektórzyzaśnawet
68
B.Malinowski,Wolnośćicywilizacja,PWN,Warszawa2001,s.481.
69
70
71
72
Tamże,s.506-507.
Tamże,s.466.
Tamże,s.163.
por.Tamże,s.163-175.
