Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BartoszKucharski
umowamiędzystronamiwogólenieodnosisiędoistniejącegokodeksu.Właśnieta
sytuacjajestprzedmiotemdalszychrozważań.
Wyprzedzającniecotoktychżerozważań,wskazaćnależy,żepoledlaodwołańdo
kodeksówetycznychdająprzedewszystkimprzepisy,któreoperujątzw.klauzulami
generalnymi.Jakwiadomo,najważniejszeznichtoklauzuledobrychobyczajóworaz
zasadwspółżyciaspołecznego.Pojawiasięzatempytaniewstępneozwiązekzasad
współżyciaspołecznegozesferąmoralnościietyki.Obecnieniebudziwątpliwości,że
samosformułowaniekodeksucywilnegonzasadywspółżyciaspołecznego”osadzone
wepocespołeczno-gospodarczej,zktórejkodekspochodzi,maznaczeniedrugo-
rzędne.Znaczeniezasadwspółżyciaspołecznegojestpodobnedoznaczeniadobrych
obyczajóworazdobrejwiary,doktórychodwoływałsiękodekszobowiązań.Problem
wtym,żezwiązektychostatnichzesferąmoralnościietykibywałkwestionowany.
WszczególnościA.Szpunar,odwołującsiędoKanta,prezentowałpogląd,
zgodniezktórymdobreobyczajeniemająnicwspólnegozmoralnością.Moralność
dotyczybowiemwewnętrznejstronypsychikijednostki,podczasgdydobreobyczaje
postępowanialudzkiego.Mająonecharakterobiektywny,społeczny.Orzeczenie
odwołującesiędodobrychobyczajówniedotyczykwestiietycznej,alezapatrywań
prawnychpanującychwspołeczeństwie.Dobreobyczajeidobrawiaraniezasadami
etycznymi,aleczęściąsamegoprawa,stanowiąctzw.niepisaneprawosłuszne16.Podą-
żająctropemtegorozumowania,możnazapytać,czynormydeontologicznezawarte
wkodeksachetycznychmogąwogólemiećwpływnatreśćdobrychobyczajóworaz
zasadwspółżyciaspołecznego.
Wydajesię,żepomimozastrzeżeńdotyczącychrozłącznościsfermoralnościoraz
prawaodpowiedźnapostawionepytaniepowinnabyćpozytywna.Przemawiaza
tymkilkaargumentów.Popierwsze,niedasięzupełnieoddzielićdobrychobycza-
jóworazzasadwspółżyciaspołecznegoodetyki17.Podrugie,dlaodmiany,przynależ-
nośćkodeksówetycznychdosferypozaprawnejjest,jakwyżejwskazano,dyskusyjna.
Potrzecie,ustawodawcapowołujesięzawszenadobreobyczajeorazzasadywspół-
życiaspołecznegowokreślonymkontekście.Podkreślasięczęsto,żeobejmująone
regułypostępowaniajednychosóbwobecinnych,aniestosunekczłowiekadosamego
siebieitowokreślonychsytuacjachrynkowych18.Tosamomożnapowiedziećoregu-
łachdeontologicznych.
Powyższeuwagipozwalajązaakceptowaćsformułowanywdoktryniepogląd,
wedługktóregoznaczeniekodeksówetycznychwprawieprywatnympolegaprzede
wszystkimnaichwpływienatreśćklauzulgeneralnychorazzwrotówniedookreślo-
nych,którymiposługująsięprzepisyustawstanowiącychźródłaprawapowszechnie
16A.Szpunar,Nadużycieprawapodmiotowego,Kraków1947,s.7,9,64.
17M.Pyziak-Szafnicka,Prawopodmiotowe[w:]Systemprawaprywatnego,t.I,Prawocywilne
częśćogólna,red.M.Safjan,Warszawa2012,s.906–908orazwskazanatamliteratura;M.Safjan,Klau-
zulegeneralnewprawiecywilnym(przyczynekdodyskusji),PiP1990/11,s.54–55.
18M.Safjan,Klauzulegeneralne...,s.48–49.
86