Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MichałGłowiński
WPROWADZENIE
1
Tomożnastwierdzićbezobawy,żepopadniesięwprzesadę:Zagłada
jestjednymztychproblemówijednymztychwydarzeń,doktórychlitera-
turapolskanaróżnesposobypowracaprzezostatnichkilkadziesiątlat.
Zwróciłasiękuniejnasamympoczątku–iwówczasstanowiłażywiołową
reakcjęnato,cojeszczeniedawnowydawałosięniemożliwe,bowykracza-
łopozasferęprawdopodobieństwaigranicewyobraźni,atakże–bytak
rzeczująć–niemieściłosięwramachdotychczasowegojęzyka.Czyniłato
nagorącozarównowtedy,gdytworzylijąci,którzymielisięstaćjejofiara-
mi,jakici,którymloswyznaczyłpozycjęświadkówiobserwatorów,ci,
którzyniemusielisamijejdoświadczać,natomiastumieliwspół-czuć
iszybkozdalisobiesprawęztego,cosiędzieje.Czyniłapóźniej,jużzin-
nejperspektywy,zrazuniewielkiej,apotem,wmiaręupływulat–cowpeł-
nizrozumiałe–powiększającejsię;nieodrazuzanikłowniejzróżnicowa-
nie,zaznaczającesięjużwmomentachinicjalnych:natych,którzyopo-
wiadają,byzdaćsprawęzprzeżytychdoświadczeń,inatych,których
pisanienieopierasięnawłasnychprzypadkach.Jestoczywiste,żezcza-
semgrupatych,którzymogliopowiadaćoswoimlosie,systematyczniema-
lała,ajeślipojawiałysięnowetekstytegorodzaju,towydobywanebyły
zróżnegorodzajuarchiwów.Stałosięcoś,czegowżadensposóbniemoż-
nabyłouniknąć:zmianieuległaogólnasytuacjaliteraturyopowiadającej
oZagładzie–ijesttofaktopodstawowymznaczeniu.
Jednowszakżesięniezmieniło.Pierwszezdanieznakomitegoeseju
FrankaAnkersmitabrzmi:„PisanieoHolokauścienapotykanaspecyficz-
