Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
CzęśćI.Teoretyczneaspektystosunkówmiędzynarodowych
(solidarnościowo-międzynarodowych)43.JakpisałJanuszStefanowicz,racjastanu
współcześnienadalstanowiodzwierciedlenieinteresówegzystencjalnychposzcze-
gólnychpaństw.Jesttoniewątpliwiekategoriazmienna,zależnaoduwarunkowań
politycznych,historycznychczyideologicznych.Oilebowiemniezmiennepozostają
wartościtakiejakniepodległośćczysuwerenność,tojednaksposóbichzagwarantowa-
niamożeuleczmianiewrazzezmianącelówiinteresówposzczególnychdecydentów
scenypolitycznejpaństwa44.Wartoprzytympodkreślić,iżracjastanu,mimoiżbywa
intuicyjniewyczuwanaprzezwspólnotęnarodową,tojednakniemieścisięwramach
żadnejścisłejanalizytreściowej.nPozostajeonaabstrakcją,dopókiniezostaniezin-
terpretowanaprzezrządzących,którzyprzekształcająjąwzasadypolitykizagranicz-
nej.Podobnie,choćjużwmniejszymstopniu,wybór,aprzedewszystkimwykład-
niaposzczególnychinteresówdokonywanajesthicetnuncprzezdecydentów”45.Tym
samymzasadnejestuzupełnienie,żewniektórychsytuacjachniewłasnaracjastanu
danegopaństwa,alezmieniającesiękonstelacjemiędzynarodoweinaciskizewnętrzne
zmuszająpaństwodookreślonychzachowań,anawetswegorodzajuuległościwreali-
zacjipolitykizagranicznej46.
Należyzatemdodać,iżracjastanuwypełniawzględempolitykizagranicznejpań-
stwawielefunkcji47,bywskazaćtylkona:dyrektywną,integrującą,wartościującączy
mobilizującą.Pomiędzypolitykązagranicznąaracjąstanunastępujeswegorodza-
jusprzężeniezwrotne.Racjastanupoprzezswojązmiennośćwpływadynamizująco
imobilizująconapolitykęzagranicznąpaństwaiodwrotnie.Jeżelizatemnastępuje
aktywizacjadziałalnościzewnętrznejpaństwa,wywołujetozazwyczajsytuację,wktó-
rejnanowonastępujeodczytywanieidefiniowanieinteresunarodowego4;.
Interesyicelewpolitycezagranicznejpaństwa
Politykazagranicznapaństwajestdziałalnościącelową.Celesąjednymzelemen-
tówukierunkowującychdziałaniapolitykizagranicznejpaństwa,którezmierzają
43E.Sadowski:Racjastanuwpolitycezagranicznejpaństwa.W:Wstępdoteoriipolitykizagranicznejpań-
stwa.Red.R.Zięba.Toruń2004,s.142-143.
44I.Grabowska-Lipińska,J.Stefanowicz:Interesnarodowyiracjastanu:defnicje,postrzeganie,reali-
zacja.W:Międzytożsamościąiwspólnotą.Współczesnewyznacznikipolitykizagranicznejpaństweuropejskich.
Red.J.Stefanowicz.Warszawa1996,s.18-21.
45J.Stefanowicz:Ładmiędzynarodowy…,s.55.
46Por.E.Cziomer:Politykazagranicznapaństwa.W:Zaryswspółczesnychstosunków…,s.107.
47ChristopherHammerpowołującsięnatypologięczynników,którepowinniuwzględniaćdecydenci
polityczni,biorącpoduwagęinteresnarodowyiracjęstanu,dokonanąprzezYuenaFoongaKhonga,wymie-
niałkolejno:koniecznośćokreślenianaturybieżącejsytuacji;oszacowanieryzykazaangażowania;zapewnienie
możliwościpolitycznychzaleceń;przewidywanieprawdopodobieństwasukcesupolitycznychzaleceń;oszaco-
waniemoralnejracjipolitycznychzaleceń;zapewnienieostrzeżeńkojarzonychzpewnymiopcjamipolitycz-
nymi;Ch.Hammer:WhichLessonsMaster?AmericanForeignPolicy…,s.6.
4;R.Zenderowski:StosunkiMiędzynarodowe.Vademecum.Wrocław2006,s.470.
