Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KATARZyNACZORNiK:Politykazagranicznapaństwajakojednazkategorii…
25
dozaspokojeniapotrzebiinteresówwyartykułowanychwjegosystemiewewnętrz-
nym,azwiązanychzuczestnictwempaństwawokreślonymśrodowiskumiędzyna-
rodowym.Celenależypojmowaćjakopochodnąinteresów,zaśinteresyjakopochod-
nąpotrzeb.Pomiędzyinteresamiacelamiwpolitycezagranicznejpaństwazachodzi
zatemnierozerwalnarelacja.Oilejednakinteresypaństwastanowiąkategoriętrud-
nodefiniowalnąimogąpozostawaćniesprecyzowane,otylecelepolitykizagranicznej
wymagająprecyzyjnegowyartykułowania.RyszardZiębaprzedstawiającwielopłasz-
czyznowesprzężenianaliniiinteres-cel,konstatuje,iżn[…]pierwotnesąpotrzeby,
którewyartykułowaneiprzystosowanedorealizacjistająsięinteresamiuczestników
stosunkówmiędzynarodowych.Napodstawietychinteresówośrodekdecyzyjnyfor-
mułujecele,którestająsięnastępniebodźcamidopodejmowaniaprzezpaństwodzia-
łańnaforummiędzynarodowym”49.
Wteoriistosunkówmiędzynarodowychinteresstanowizatempożądanystanrze-
czywistościmiędzynarodowej,dlaosiągnięciaktóregouczestnicystosunkówmiędzy-
narodowychpodejmujądziałaniazawszeskierowanenazewnątrzorazmobilizują
wtymceluwszelkieśrodki50.Syntetyzujączatempojęciazwiązanezinteresamiicela-
mipolitykizagranicznej,należyrozpocząćodwskazanianiejakonadrzędnejkatego-
rii,którąstanowiinteresnarodowy(nationalinterest)51.Wliteraturzeprzedmiotu
wskazujesię,iżnajegostrukturęskładająsiętrzykomponenty:elementhistorycz-
ny(świadomośćnarodowa);elementekonomiczny(poziomrozwojuipoczuciebez-
pieczeństwaobywateli);elementpolityczny(instytucjezwiązanezsystememwładzy).
Interesnarodowydefiniowanyjestrównieżjakonstałecechypolitykizagranicznej
państwabądźteżto,cojestpomiędzywewnętrznymiuzgodnieniamiarozbieżnościa-
mi”52.WartoodwołaćsięrównieżdodefinicjiinteresunarodowegoautorstwaStani-
sławaBielenia,którywyraźnieeksponował,iżninteresnarodowywsensieprzedmio-
towymodnosisiędoczynnikówmotywacyjnychwpolitycepaństwa,stanowiących
odzwierciedlenienaturalnychtendencjidoobronyposiadanychwartościizdobywa-
niawartościpożądanych.Jestinstrumentemmobilizującym,integrującymikonsoli-
dującymelitypolityczneiobywatelidanegopaństwawsferzedziałańioddziaływań
międzynarodowych.”Jakbowiemwskazywał:nImwiększezaangażowanieobywate-
liwartykułowanieinteresunarodowegoiimsilniejszademokratycznakontrolanad
państwem,tymmniejszyjestdystansmiędzyrozumienieminteresuprzezspołeczeń-
49R.Zięba:Celepolitykizagranicznejpaństwa.W:Wstępdoteoriipolityki…,s.43.
50I.Popiuk-Rysińska:Uczestnicystosunkówmiędzynarodowych,ichinteresyioddziaływania.W:Sto-
sunkimiędzynarodowe.Geneza,struktura,dynamika.Red.E.Haliżak,R.Kuźniar.Warszawa2001,s.98-99.
51Niekiedywskazujesięrównieżinneaspektyinteresunarodowego.JakwskazujeInternationalEncyclope-
diaofGovernmentandPolitics,interesnarodowystanowidlapaństwanieodzowność,byprzetrwaćifunkcjo-
nowaćpoprzezdysponowaniezaopatrzeniemwobfiteźródłaenergii,żywnościimateriałysurowcowe;Inter-
nationalEncyclopediaofGovernmentandPolitics.AccountabilityinU.S.Government-Machiavelli’sPolitical
Philosophy.Vol.2(794-1510).Ed.F.N.Magill.London-Chicago1996,s.1145.
52I.Grabowska-Lipińska,J.Stefanowicz:Interesnarodowyiracjastanu:defnicje,postrzeganie,reali-
zacja.W:Międzytożsamościąiwspólnotą.Współczesne…,s.12.
