Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
CzęśćI.Teoretyczneaspektystosunkówmiędzynarodowych
stwoapolitykąpaństwa”53.Niecoodmienniekategorięinteresunarodowegopotrak-
towałCarloJean,analizująctopojęcieprzezpryzmatgeopolityki.Jakzauważałnkaż-
dypodmiotgeopolitycznyposiadainteresy,niezależnieodtego,czyjedefiniuje,czy
teżotwarciedeklaruje.[…]Ogólnyinteresnarodowyniejestobiektywnyiustalony.
[…]Istniejązasadniczeinteresywspólne,takiejaksuwerennośćiintegralnośćteryto-
rialna,rozwójgospodarczyorazobronażyciaobywateliiwizerunkupaństwa.Powin-
nyonebyćwspólnewszystkimobywatelomiwszystkimsiłompolitycznym.Takie
żywotneinteresysąwpewiensposóbprzedpolityczne.[…]Warunkiemfundamen-
talnym,abymócmówićointeresie,jestmożliwośćjegorealizacji.[…]Interesyipotę-
gazmieniająsięzczasem”54.
Corównieistotne,pojęcieinteresunarodowegojestwewnętrzniezhierarchizo-
wane.Tworzączatempewnąhierarchięwramachkategoriiinteresunarodowego,
wskazaćnależy,iżpriorytetowemiejscezajmująinteresyokreślanemianemżywot-
nych(podstawowych),doktórychnajczęściejzaliczanesą:ochronapokoju,urzeczy-
wistnieniepełnegobezpieczeństwanarodowegopaństwa,zachowaniesuwerenności,
utrzymanieintegralnościterytorialnejkraju,posiadanieprawadosamodzielnejdro-
girozwoju,podnoszeniedobrobytuobywatelidanegopaństwa.Możnazatemstwier-
dzić,iżżywotneinteresytotakie,zaktórychochronęirealizacjęnaródgotówjest
donajwiększychpoświęceń,wtymdoudziałuwwalcezbrojnejzwrogiem.Poza
interesemnarodowymistniejąinneinteresy,alestanowiąonetzw.kategorięintere-
sówdrugorzędnych.Zaliczasiędonichnajczęściej:szerokopojętąochronęirozwój
gałęzigospodarki;troskęoobywateliprzebywającychpozagranicamikraju;ogólnie
pojętekwestieprestiżowe.Wprzeciwieństwiewięcdointeresużywotnego,intere-
sydrugorzędneniesąnacechowanepoczuciemkoniecznościwalkioichrealizację,
aichurzeczywistnienieopierasięomiękkieinstrumenty,wtymumiejętnośćpój-
ścianaustępstwa,dialogiconsensus55.
Reasumując,należyzatemstwierdzić,iżinteresywyrażająpodstawowerelacje
pomiędzyuczestnikiemajegośrodowiskiem,uwydatniająpożądanestanyzjawisk
iprocesówmiędzynarodowych(coodnosisięzwłaszczadoorganizacjiiruchówmię-
dzynarodowych)orazprecyzująpożądanebądźteżelitarnestatusy,pozycjeirolemię-
53S.Bieleń:Rozumienieinteresunarodowego.Źródło:http://www.sprawynauki.edu.pl/index.php?
option=com_content&view=article&id=3180:rozumienie-interesu-narodowego-1&catid=305&Itemid=30
(dostęp:26.06.2017).
54C.Jean:Geopolityka…,s.101-102,s.113.
55Należywskazaćnawielośćklasyfikacjikategoriiinteresunarodowego.Przyjmująckryteriumczasowe,
możnamówićointeresachtrwałychizmiennych.Zgodniezkryteriumprzestrzennymistniejąinteresyogólne
ilokalne.Wedługkryteriumkorelacjiześrodowiskiemmiędzynarodowymmożnawyodrębnićinteresytożsa-
mezinteresamiwiększości(jakdążeniedonieproliferacjibronimasowegorażeniaczyutrzymanieglobalne-
gopokoju),interesykomplementarne(jakintegracjagospodarcza)czysporne(redukcjazbrojeń);I.Grabow-
ska-Lipińska,J.Stefanowicz:Interesnarodowyiracjastanu:defnicje,postrzeganie,realizacja.W:Między
tożsamościąiwspólnotą.Współczesne…,s.12-13;J.Stefanowicz:Anatomiapolitykimiędzynarodowej(Pod-
ręcznikakademicki).Toruń2001,s.79-82.
