Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KATARZyNACZORNiK:Politykazagranicznapaństwajakojednazkategorii…
27
dzynarodowe56.Wnieodłącznejrelacjizinteresamipozostająjednakcelepolityki
zagranicznejpaństwa.Wliteraturzeprzedmiotufunkcjonująliczneklasyfikacjecelów
politykizagranicznej.Klasycznyifundamentalnywpolskiejnaucejestpodział,które-
godokonałJózefKukułka.Wyróżniłonbowiemtrzykategoriepodstawowychcelów
politykizagranicznej:celeegzystencjalne-oznaczającedążeniedomaksymalizacji
szansnaprzetrwaniewśrodowiskumiędzynarodowym(tocelecałości,bezpieczeń-
stwa,rozwoju);celekoegzystencjalne-opierającesięoracjonalne,ustabilizowane
wzajemnerelacjewspółpracyiwspółzawodnictwawśrodowiskumiędzynarodowym
(tocelesuwerenności,autonomiczności,współpracy);celefunkcjonalne-zmierzają-
cedopermanentnegousprawnianiaiinnowacjimechanizmów,którekreująstosunki
międzynarodowe(toceleskuteczności,sprawnościregulacji)57.
Wśródcelówpolitykizagranicznejpaństwawyróżniasię4celepodstawowe,do
którychnależą:popierwsze,zapewnieniebezpieczeństwapaństwawstosunkachmię-
dzynarodowych(przetrwania,integralnościterytorialnej,niezależnościpolitycznej,
jakościżyciaspołeczeństwa);podrugie,wzrostsiłymaterialnejimoralnejpaństwa
(umacnianiepotencjału,siły,wpływuiudziałupaństwawewspółpracymiędzynaro-
dowej);potrzecie,wzrostpozycjimiędzynarodowejorazprestiżupaństwa;awkońcu
poczwartekształtowanieioptymalizacjaregułfunkcjonowaniaśrodowiskamiędzy-
narodowego(tzw.celenieegoistycznezwiązanezesprawnościąiskutecznościąpra-
wa,ochronąśrodowiska,prawczłowieka,czyteżpomocąhumanitarną).Państwofor-
mułująccelepodstawowepolitykizagranicznej,określazarazemcelepomocnicze5;.
Bezpieczeństwojakogłównycelpolitykizagranicznejpaństwa
Podstawowym,egzystencjalnymcelempolitykizagranicznejkażdegopaństwajest
zapewnieniemubezpieczeństwa.Jesttozatemjednaznajważniejszychkategoriidoty-
czącychfunkcjonowaniapaństwaiszerokopojętychstosunkówmiędzynarodowych.
Terminbezpieczeństwowywodzisięzjęzykałacińskiegoodsłowasinecura(securi-
tas),comożnatłumaczyćjakostanbezpieczy,zmartwień,troskiczyzmian59.Bezpie-
czeństwostanowipodstawęistnieniaiprawidłowegofunkcjonowaniakażdegospołe-
czeństwaipaństwa.Jestonopierwotną,egzystencjalnąinaczelnąwartością.Poczucie
bezpieczeństwajestpodstawowąpotrzebąkażdegoczłowieka(zgodniezhierarchią
potrzebAbrahamaHaroldaMaslowa)idlategotakistotnąrolęwjegozapewnieniu
pełnipaństwo,któregozadaniemjeststworzenieszerokorozumianegosystemubez-
56I.Popiuk-Rysińska:Uczestnicystosunkówmiędzynarodowych,ichinteresyioddziaływania.W:Sto-
sunkimiędzynarodowe.Geneza,struktura,dynamika.Red.E.Haliżak,R.Kuźniar.Warszawa2001,s.98-99.
57J.Kukułka:Wstępdonaukiostosunkachmiędzynarodowych.Warszawa2003,s.151-152.
5;R.Zięba:Celepolitykizagranicznejpaństwa.W:Wstępdoteoriipolityki…,s.37-58;R.Kuźniar:Mię-
dzynarodowestosunkipolityczne.W:Stosunkimiędzynarodowe…,s.115-116.
59R.Zięba:Pojęcieiistotabezpieczeństwapaństwawstosunkachmiędzynarodowych.nSprawyMiędzy-
narodowe”1989,nr10,s.49-70.
