Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
CzęśćI.Teoretyczneaspektystosunkówmiędzynarodowych
damentalnychpodejśćtakichjak:liberalizmsocjologiczny(sociologicalliberalism)
JamesaRosenau;liberalizmwspółzależności(interdependenceliberalism)Davida
Mitrany’ego,RobertaKeohane’a,JosephaNeya;liberalizminstytucjonalny(institu-
tionalliberalism)RobertaKeochane’aiJosephaNeyaorazliberalizmrepublikański
(republicanliberalism)ImmanuelaKantaczyMichaelaDoyle’a.Próbującprzybliżyć
jedyniewiodącezałożenianeoliberalizmuwsposóbkoherentny,należywskazać,iż
zwolennicytakiegosposobumyśleniazasadniczoakcentująprzekonanie,żesto-
sunkimiędzynarodowemogąopieraćsięnawspółpracy,anienakonflikcie.Jeżeli
ludziedziałająracjonalnie,mogąosiągnąćwzajemniekorzystnąkooperacjęiunik-
nąćwojen,anawet,jaktwierdziłImmanuelKant,osiągnąćnwiecznypokój”.Neo-
liberałowiewierząwpostęporazmodernizację,któraówpostępimplikujerównież
wstosunkachmiędzynarodowych.Modernizacjazwiększabowiemzakreswspół-
zależnościpomiędzypaństwami,asiłamilitarnastajesięcorazmniejużytecznym
instrumentemrozwiązywaniakonfliktów,któretraktowanesąjakoelementnienatu-
ralnyiirracjonalnywstosunkachmiędzynarodowych.Wojnybowiemstająsięuspra-
wiedliwieniemdlarząduwkwestiipodnoszeniapodatków,powiększaniaaparatu
biurokratycznegoizwiększaniakontrolinadobywatelami,tymbardziej,żesystem
wielobiegunowyznarastającąliczbąpotencjalnychkonfliktówzbrojnychjestowiele
bardziejniestabilny,niżsystemdwubiegunowy;4.Utrzymaniuwspółpracymiędzy-
państwowejsprzyjająinstytucjemiędzynarodowe,któresąwstaniewyeliminować
problemyzwiązanezbrakiemwzajemnegozaufaniapomiędzypaństwamiirodzą-
cąsięwówczasanarchią.Zwolennicyliberalizmurepublikańskiegopodkreślają,że
światskładającysięzeskonsolidowanychdemokracjiliberalnychbędzieświatem
pokojowym.Państwaoustrojachdemokratycznychnietoczązesobąwojendzięki
swojejwewnętrznejkulturzepokojowegorozwiązywaniakonfliktów,wspólnymwar-
tościommoralnymiwięzomgospodarczym;5.Neoliberałowiepodkreślająkoniecz-
nośćredefinicjisamegopojęciapolitykazagraniczna.Zwracająuwagęnakoniecz-
nośćszerokiejpercepcjiglobalnychinterakcjibezograniczaniasiędokoncentracji
nazagrożeniachdlapaństwa.Wtymujęciupriorytetnależyprzyznaćtransnaro-
dowymruchomspołecznym,którekształtująglobalnywymiarpolitykizagranicz-
nej.Neoliberałowieszczególnemiejsceprzyznająkształtowiicharakterowipowią-
zańwramachspołecznościmiędzynarodowej,przesuwająctymsamymkategorię
interesunarodowegonapozycjerównorzędnezinnymiwartościami.Wtympodej-
ściunieprzeważakoniecznośćdominacji,podejściazpozycjisiły,dążeniadojej
maksymalizacji,autonomiibądźteżwywieraniawpływunainnychaktorówsceny
międzynarodowej.Priorytetemdlapodejścianeoliberalnegostajesięwspółdziała-
nieorazgotowośćdoosiągnięciaconsensusu;6.
;4S.Burchill:Liberalizm.W:Teoriestosunkówmiędzynarodowych…,s.51-54.
;5R.Jackson,G.Sørensen:Wprowadzeniedostosunkówmiędzynarodowych…,s.111-131.
;6T.Łoś-Nowak:Stosunkimiędzynarodowe.Teorie…,s.188-191.
