Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Politykamiędzynarodami
41
Koncepcjainteresuzdefiniowanegowkategoriachpotęginakładanaobserwa-
torawymógintelektualnejdyscypliny,wprowadzaracjonalnyporządekwmaterię
polityki,itymsamymumożliwiateoretycznezrozumieniepolityki.Samemuaktorowi
zapewniaracjonalnądyscyplinędziałania,wytwarzającrównieżowązadziwiającą
ciągłośćpolitykizagranicznej,którasprawia,żeamerykańska,brytyjskalubrosyjska
politykazagranicznaprzedstawiasięjakozrozumiałe,racjonalnei,ogólnierzecz
biorąc,spójnekontinuum,niezależneodrozmaitychmotywów,preferencjioraz
intelektualnychbądźmoralnychzaletkolejnychmężówstanu.Realistycznateo-
riastosunkówmiędzynarodowychpozwoliuniknąćdwóchnajczęstszychbłędów:
zbytniegozaaferowaniamotywamiorazpreferencjamiideologicznymi.Szukanie
kluczadopolitykizagranicznejwyłączniewmotywachmężówstanujestrów-
niedaremne,jakzwodnicze.Daremne,ponieważmotywytonajbardziejzłudne
danepsychologiczne,nierzadkoradykalniezniekształconeprzezinteresyiemocje
zarównoaktorów,jakiobserwatorów.Czynaprawdęznamywłasnemotywy?Co
wiemyomotywachinnychludzi?
Nawetjeślimamydostępdorzeczywistychmotywówmężówstanu,możesię
okazać,żewiedzatajestmałopomocnawzrozumieniupolitykizagranicznej–
równiedobrzemożenaswywieśćnamanowce.Wprawdzieznajomośćmotywów
mężastanumożenamdostarczyćjednejzewskazówekcodomożliwegokierunku
politykizagranicznej,niestaniesięjednakuniwersalnąwytycznądojejprzewidy-
wania.Historianiewykazałażadnegobezpośredniegoikoniecznegozwiązkumię-
dzyjakościąmotywówajakościąpolitykizagranicznej.Jesttoprawdziwezarówno
wwymiarzemoralnym,jakipolitycznym.
Napodstawiedobrychintencjimężastanuniedasięwnioskować,czyjego
politykazagranicznabędziemoralniechwalebnalubskutecznapolitycznie.Sądząc
pojegomotywach,możemystwierdzić,żeniebędzieoncelowoprowadzićnie-
moralnejpolityki,aleniejesteśmywstaniepowiedziećczegokolwiekoprawdo-
podobieństwiejejsukcesu.Chcącpoznaćmoralnąipolitycznąjakośćjegodziałań,
musimypoznaćichistotę,aniejegomotywy.Jakżeczęstomężomstanuprzyświe-
całachęćulepszeniaświata,akończyli,czyniącgogorszym?Ijakczęstodążylido
jakiegoścelu,awkońcuosiągalicoś,czegoaninieoczekiwali,aniniepożądali?
WydajesiężestosowanaprzezNeville'aChamberlainapolitykaustępstwbyła
inspirowanadobrymimotywami;wmniejszymstopniuniżinnymbrytyjskimmini-
stromzależałomunaosobistejwładzy,dążyłnatomiastdozachowaniapokoju
iuszczęśliwieniawszystkichzainteresowanych.Sprawiłajednak,żeIIwojnaświatowa
stałasięnieuniknionaorazprzyczyniłasiędonieszczęśćmilionówludzi.Zdrugiej
strony,motywyWinstonaChurchillabyłyowielemniejuniwersalneiznacznie
silniejskoncentrowanenaosobistejinarodowejpotędze,jednakpolitykazagra-
niczna,którązrodziłyowepodrzędnemotywy,zpewnościąprzewyższałamoralnie
