Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
HansJ.Morgenthau
ipolitycznietę,którąrealizowałjegopoprzednik.Sądzącpomotywach,Robespierre
byłjednymznajcnotliwszychludzi.Jednakjegoutopijnyradykalizmskłoniłgodo
mordowanialudzimniejcnotliwychniżonsam,zaprowadziłnaszafotizniszczył
rewolucję,którejprzewodził.
Dobremotywychroniąprzedrozmyślniezłąpolityką;niegwarantująjednak
moralnegodobraisukcesupolityki,którązainspirowały.Jeślichcemyzrozumieć
politykęzagraniczną,ważnejest,bywpierwszymrzędziepoznaćnietylemotywy
mężastanu,ilejegointelektualnązdolnośćdozrozumieniapodstawpolitykimię-
dzynarodowejorazpolitycznązdolnośćprzekładaniaowegozrozumienianasku-
tecznedziałaniepolityczne.Wynikastąd,iżzapomocąabstrakcyjnejetykimożna
oceniaćmoralnąjakośćmotywów,natomiastpolitycznąwartośćintelektu,woli
idziałanianależyoceniaćzapomocąteoriipolitycznej.
Realistycznateoriapolitykimiędzynarodowejuniknieponadtoinnegoczęstego
błędu,polegającegonautożsamianiupolitykizagranicznejmężastanuzjegofilozo-
ficznymilubpolitycznymisympatiamiorazwywodzeniatejpierwszejztychostat-
nich.Mężowiestanu,zwłaszczawobecnychwarunkach,mogąuzasadniaćswoją
politykęzagranicznąosobistymisympatiamifilozoficznymiipolitycznymitylko
poto,byzdobyćpowszechnepoparcie.Niemniej,podobniejakLincoln,będą
odróżniaćswójfioficjalnyobowiązek”myśleniaidziałaniawkategoriachinteresu
międzynarodowegoodfiosobistychmarzeń”oupowszechnieniuwświecieswych
moralnychwartościizasadpolitycznych.Realizmpolitycznyniewymagaobojęt-
nościwstosunkudoideałówpolitycznychizasadmoralnych,anijejniepobłaża,
natomiastdomagasięostregorozróżnianiapomiędzytym,copożądane,itym,
comożliwe–pomiędzytym,copożądanewszędzieizawsze,atym,comożliwe
wdanymczasieimiejscu.
Oczywiście,niekażdapolitykazagranicznapodążałatakimracjonalnym,obiek-
tywnymipozbawionymemocjitorem.Losoweelementyosobowości,uprzedzeń
isubiektywnychpreferencjiorazwszystkietesłabościrozumuiwoli,którympod-
ległejestciało,mogązmieniaćracjonalnykierunekpolitykizagranicznej.Jeślipoli-
tykazagranicznapodlegademokratycznejkontroli,jejracjonalnośćjestumniejszana
przezkoniecznośćzdobyciapoparciadlaniejpoprzezdyrygowaniespołecznymi
nastrojami.Niemniejwydajesię,żeaspirującadoracjonalnościteoriapolityki
zagranicznejmusipomijaćirracjonalneelementyidążyćdonaszkicowaniatakiego
obrazupolitykizagranicznej,któryuchwyciistotęracjonalności,alebeztychloso-
wychodchyleń,częstoznajdowanychwpraktyce.
Odchyleniaodracjonalności,któreniesąrezultatemjednostkowegokaprysu
czypsychopatologiipolityka,zracjonalnegopunktuwidzeniamogąwydawaćsię
dziełemprzypadku,leczwistocieniejestwykluczone,żestanowiąoneelement
spójnegosystemuirracjonalności.Wartozgłębićmożliwośćstworzeniaopozycyjnej
