Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gowinieorazwLibii,zróżnympolitycznymiprawnymwsparciem.Intere-
sującyjesttakżefakt,żedotejporybrakujeformalnieakceptowanejdefi-
nicjistrefzakazulotów,stądmożliwościszerokiejinterpretacji,alejedno-
cześniewzbudzatowielekontrowersjiiniepozwalanatraktowanieich
jakopełnoprawnegoinstrumentuoddziaływaniawspólnotymiędzynaro-
dowejwewsparciuinterwencjihumanitarnejlubjakoformainterwencji
humanitarnej.Corazczęściejpojawiająsiętakżepytaniaoskuteczność
strefzakazulotówwkontekściezapobieganialubzaprzestaniamaso-
wychnaruszeńprawczłowiekawinterwencjihumanitarnej.Począwszy
od1991roku,kiedymiałamiejscepierwszaoperacjawymuszaniazaka-
zulotów,ażdo2011roku,czyliwponaddwudekadowejcezurzeczaso-
wejnieopracowanonarzędziumożliwiającychocenęskutecznościstref
zakazulotówwinterwencjihumanitarnej.Oczywistejest,żeocenataka
możebyćdokonywanarównieżwinnychkontekstach–politycznym
imilitarnym,szczególniezperspektywyprzyjętegocelu,aletakżetutaj
widocznesąograniczenia,któreuniemożliwiąweryfikacjęprzyjętych
celówoperacji.Pomimotegoorazfaktu,żeminęłojużponaddwadzie-
ścialatodpierwszejutworzonejnadpółnocnymIrakiemstrefyzakazu
lotów,niepodejmowanożadnejpróbyrealnejocenywpływutegorodzaju
działańnazakładanyceloperacji.Wrezultacieintelektualnejpróżni
wprzedmiotowymobszarze,niejasnastajesięprawdziwanaturatworze-
niastrefzakazulotu,ichegzekwowania,możliwościiosiągnięć.
Biorącpoduwagępowyższąkonstatację,popierwsze,istnieje
obiektywnakoniecznośćpogłębionychbadańukierunkowanychnazro-
zumienieistoty,awdalszejkolejnościskutecznościstrefzakazulotów
wodniesieniudozapobieganialubpowstrzymywanianaruszeńpraw
człowieka,czylijakowsparcielubformainterwencjihumanitarnejczy
działańwramachodpowiedzialnościzaochronę.Wynikaztego,żestrefy
zakazulotównależytraktowaćwtymprzypadkujakokoncepcję,która
powinnabyćbadanaempirycznie.Dostępnaliteraturaprzedmiotuskupia
sięprzedewszystkimnakinetycznymaspekciefunkcjonowaniastref
zakazulotówodzwierciedlonymwdziałaniachsiłpowietrznych(lotnictwa)
bezgłębszychocenwartościującychichwpływnaosiąganiecelówhu-
manitarnychpodczasinterwencji.Wydajesię,żekluczemdoteoretycznej
debatyianalizyskutecznościstrefyzakazulotówjestprzedewszystkim
zdefiniowaniedoczegojestprzeznaczona,copowinnobyćcelemjej
egzekwowaniaorazkiedymożestaćsięnarzędziemwspierającymope-
racjeofensywne.Doświadczeniawskazują,żewjejtworzeniuiwymu-
szaniuniezbędnesą:kompleksowośćpodejmowanychprzedsięwzięć
orazzaangażowanieuczestników,cosprawia,żejestmożliwadozaim-
plementowaniajedynieprzezpaństwolubkoalicjępaństw,dysponują-
cychodpowiednimizasobami.Obecnie,wzglobalizowanymświecie
wpływpaństwajestzredukowany,azależnościmiędzynarodowesąco-
razważniejsze,dlategointeresnarodowystajesiętrudnydookreślenia.
JeśliinterwencjapaństwaXwpaństwieYpodkopujejegowłasnebez-
pieczeństwoekonomiczne,nawetjeślizwiększabezpieczeństwopoli-
9
