Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
wych.NoweznacenienadałmuszwajcarskijęzykoznawcaiflozofFer-
dynanddeSaussure(1857-1913),wedługktóregoje¶tonnaukaoznakach
wsołeceń¶wie(ś),któraucynas,cymsąznakiijakierądząnimipra-
wa”
.Takpojętasemiotykaobejmujedziedzinęszersząniżjęzykoznaw¶wo.
WedługjęzykoznawcyikrytykaliterackiegoRolandaBarhes’a(1915-1980)
bowiemnnauceoznaceniachpodlegacałakultura”
.Jegozdaniemnanalizy
semiologicnejwymagajązarównonajbardziejbanalnepredmiotyużyt-
kowe-żywność,ubranie,mieszkanie,jakiwszy¶kieobiektyocharaktere
językowym-literaturapiękna(takdobra,jakizła),doniesieniaprasowe,
reklamaitd.”
.Dziśsemiotykainteresujesięgłównierelacjami,jakiezacho-
dząmiędzyznakamiisymbolamiasferąnieświadomościitwórcościąlite-
racką16.Wybitnymsemiotykiemiflozofemje¶włoskipublicy¶aUmbero
Eco(ur.1932).
Strukturalizmzkoleitometodabadawca,któranapierwszymmiejscu
¶awiabadanie¶rukturnadającychdanejdziedziniewewnętrnąorgani-
zację.Okazałsięonpłodnąmetodąwwieludyscyplinach,główniedzię-
kimodelowiopracowanemuwjęzykoznaw¶wieprezwsomnianegojuż
FerdynandadeSaussure’a.Uwidocniłosiętozarównowetnologii(C.Lévi-
-Strauss),psychologii(J.Piaget),marksizmie(L.Goldmann,L.Althusser),kryty-
celiterackiej(R.Barhes),jakiwnowymodcytaniuZ.Freuda(J.Lacan).
Strukturalizmepi¶emologicnycyflozofcny(M.Foucault)wywołałwla-
tach60.XXw.swoi¶ąmodęintelektualną.Stawianieprez¶rukturalizm
synchroniipreddiachronią¶ałosiępod¶awązarutów,kierowanychpod
adresemrukturalizmum.in.prezJ.P
.Sarre’a.Oskarżano¶rukturalizm,że
je¶o¶atnimwcieleniemburżuazyjnejideologiidążącejdounice¶wienia
ludzkiejaktywnościiwolności17.
Po¶rukturalizm(zwanyteżpo¶modernizmem18)byłpocątkowonur-
temary¶ycno-literackim,rozwijającymsięwStanachZjednoconychwla-
tach60.i70.XXw.Po¶ulowałprekroceniejęzykaklasycnejawangardy,
jejde¶rukcjęlubpretworeniewnowąformęwrażliwości.Szybkoroz-
pre¶reniłsięwEuropie,znajdująctakżeodbiciewarchitekture,sztukach
pla¶ycnychinauce,jakoformaironicnegometajęzyka.Wlatach80.¶ał
sięruchemflozofcno-ary¶ycnym,ajegogłównymiteoretykamizo¶ali
J.Derrida,J.F.Lyotard,G.DeleuzeiR.Rory,nawiązującydoideinwiecnego
powrotu”F.Nietzschego,dopo¶ulatunprekroceniametafzykiZachodu”
M.Heideggeraidodokonań¶rukturali¶ówR.Barhes’aiM.Foucaulta.Po¶-
¶rukturalizmprybrałformęsilnegonurukrytykiwsółcesnejcywilizacji,
16
G.Durozoi,A.Roussel,Filozofia.Słownikś,s.251.
17
Tamże,s.265-266.
18
Por.A.Buryńska,M.P
.Markowski,TeorieliteraturyXXwieku…,s.305-352.
35