Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pogląd,rozszerzającgonaświatroślin.Nieste-
Prekursorzyteoriikomórkowej.Podob-
tyniemożnabyłoprzedstawićeksperymental-
niejaktosiędziejewinnychdziedzinach
negodowodunato,żekomórkiniepowstają
wiedzy,teoriakomórkowaniepojawiłasię
denovoczyteż,żepowstająwyłącznieprzez
jakonagłyprzebłyskgeniuszujednostki,ale
podział.Koniecznebyłozatemposłużeniesię
byłakonsekwencjąwielosetletnichobserwacji
dogmatem,żeomniscellulIecellulI(wszystkie
iteoretycznychprzemyśleńnadbudowążywej
komórkipochodzątylkoodkomórki).
materii.Myśl,żewszystkieroślinyizwierzęta
Powszechniezafundatoraowegobezkry-
zbudowanesązpodobnychdosiebiecząstek,
tycznegostwierdzenia,uznanegoprzezwspół-
jestpoglądembardzostarym.Wielcyprekur-
czesnychzarodzajkanonuwiary,jestuważany
sorzynaukprzyrodniczych,Arystoteles,już
Virchov;wroku1855,równocześniezRema-
na350latprzednasząerą,iClaudiusGalenus
kiempropagowaliswojecredo,którestałosię
(Galen),wdrugimstuleciunaszejery,postu-
niezastąpionymdogmatemwewszystkichla-
lowali,żewszystkieroślinyizwierzęta,mimo
boratoriachświata.Jaktozwyklebywawna-
ichzasadniczejodmienności,sązbudowane
ukachprzyrodniczych,dogmatycznestwier-
zniewielkiejliczbytypówcząstekwielokrotnie
dzenianiesąprzezwszystkichakceptowane;
siępowtarzających.Należypodziwiaćintuicję
itakbyłorównieżzesłynnymdogmatemVir-
tychobserwatorówiwnikliwośćrozumowa-
chowa.PodkoniecXIXiwpoczątkachXX
nia;obajuczeniniedysponowalibowiemżad-
wiekusłyszałosięjeszczetuitamechateorii
nymiinstrumentami,przypomocyktórych
blastemyisupozycje,żekomórkimogąpo-
moglipotwierdzićswojąhipotezę.
wstawaćdenovo.JednakjakpiszeEdmund
Punktemzwrotnymwbadaniachnad
B.Wilsonwswojejksiążcept.:Cellinheredity
strukturąmateriiżywejstałosięskonstru-
Inddevelopmentwydanejw1896roku,były
owaniepodkoniecXVIwiekuprzezbraci
onezazwyczajefektembłędnychinterpretacji
Janssenówprostegomikroskopu,którywpo-
orazniezrozumieniapostulatuVirchowa.
czątkachswojejkarierypowiększałzaledwie
AforyzmVirchowa,cozresztąpodkre-
5razyibyłuważanyprzezFrançois-Marie
ślałsamautor,odnosiłsiętylkodonchwili
Voltaire’aiKarolaLinneuszazazabawkęsno-
obecnej”
,tzn.dowspółczesnychwarunków
bów.DopierowdrugiejpołowieXVIIwieku
geofizycznychpanującychnaZiemi.Myślą
znakomityobserwatorRobertHookewskazał
przewodniątwórcybyło,żeżyciewobecnych
właściwądrogędlazastosowaniategoinstru-
warunkachniemożepowstaćspontanicznie
mentu,aleulepszonegojużprzezFrancisca
(denovo)ijestswojegorodzajucontinuumni-
Fontanęwroku1646iosiągającegopowięk-
gdyniekończącegosięstrumieniadzielącejsię
szenie30-krotne.Hookeopisałwroku1665
protoplazmyuformowanejwpostaćkomórki,
budowęcienkiegoskrawkakorka,apowta-
którajakoindividuumrodzisięiumiera,aży-
rzającesięelementyjegostrukturynazwałko-
ciepłyniezawszewjednymkierunku.
mórkami(cellulIe).Terminnkomórka”niebył
Abyzrozumieć,dlaczegodzisiejszeko-
wpełnitrafnymokreśleniem,gdyżznamiono-
mórki,azatemiorganizmy,sątakie,jakiesą,
wałnpustąprzestrzeńograniczonąścianami”
,
musimyzrozumiećichhistorię,cofającsię3
niemniejjednakokazałsiębardzowygodnym
miliardylatdomglistychpoczątkówpojawie-
pojęciemstrukturalnymizostałpowszechnie
niasiępierwszychkomóreknanaszejplanecie.
zaakceptowany,wchodzącnastałe,początko-
Obecniedysponujemybardzodobrymidowo-
wodonomenklaturybotanicznej,apóźniej
dami,żeżyciemogłopowstaćspontanicznie
zoologicznej.TymsamymHooke,bezwiednie,
zmateriinieorganicznejwewczesnymokresie
zapoczątkowałnowądyscyplinębiologiczną-
nżycia”planety.
cytologię.Oddwóchstulecirobionazawrotną
Teoriakomórkowa–wprowadzenie
XXV
