Strukturalne podstawy biologii komórki

Wincenty Kilarski, Elżbieta Pyza, Grzegorz Tylko

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22247-5

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.039

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

456

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Kilarski, Wincenty; Pyza, Elżbieta; Tylko, Grzegorz. Strukturalne podstawy biologii komórki. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, 456 s. ISBN 978-83-01-22247-5, doi: https://doi.org/10.53271/2022.039

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Kilarski, W.

A1 Pyza, E.

A1 Tylko, G.

T1 Strukturalne podstawy biologii komórki

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2022

SN 978-83-01-22247-5

DOI https://doi.org/10.53271/2022.039

Bibliografia BibTex:

@Book{ 270578, author = "Kilarski, Wincenty and Pyza, Elżbieta and Tylko, Grzegorz", editor = "", title = "Strukturalne podstawy biologii komórki", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2022", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22247-5", doi = "https://doi.org/10.53271/2022.039" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Kilarski, Wincenty

AU - Pyza, Elżbieta

AU - Tylko, Grzegorz

ED -

TI - Strukturalne podstawy biologii komórki

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2022

SN - 978-83-01-22247-5

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2022.039

Netografia (standard APA):

Kilarski, Wincenty; Pyza, Elżbieta; Tylko, Grzegorz. Strukturalne podstawy biologii komórki [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022 [dostęp: 15 06 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/strukturalne-podstawy-biologii-komorki-wincenty-kilarski-elzbieta-270578. doi: https://doi.org/10.53271/2022.039

komórka, mitochondria, komórka roślinna, komórka zwierzęca, błona komórkowa, organizacja cytoplazmy, chloroplasty, peroksysomy, cykl życiowy komórki, szkielet komórkowy, teoria komórkowa

Książka zawiera podstawowe informacje na temat biologii i funkcji komórki, a także powiązanie funkcji komórki z jej strukturą i opis metod badawczych stosowanych w biologii komórki. Publikacja jest ilustrowana licznymi rycinami i elektronogramami ...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22247-5

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.039

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

456

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wykaz skrótów 13
Wstęp 23
Teoria komórkowa – wprowadzenie25
Rozdział 1: Podstawowe techniki badawcze31
1.1. Instrumenty optyczne – mikroskopy świetlne, elektronowe i inne31
1.2. Instrumenty pomocnicze dla mikroskopów48
1.2.1. Mikrotomy i ultramikrotomy48
1.2.2. Urządzenia peryferyczne51
1.3. Wybrane techniki badawcze55
1.3.1. Techniki histochemiczne57
1.3.2. Wykrywanie hydrolaz i dehydrogenaz57
1.3.3. Immunocytochemia, immunohistochemia i immunoznakowanie58
1.3.4. Hodowla komórek i tkanek in vitro60
1.3.5. Zasady autoradiografii61
1.3.6. Frakcjonowanie komórek62
1.3.7. Elektroforeza żelowa63
1.3.8. Reakcja łańcuchowa polimerazy z odwrotną transkrypcją (RT-PCR)66
1.3.9. Mikromacierze67
1.3.10. Sekwencjonowanie DNA68
1.3.11. Chromatografia69
Piśmiennictwo70
Rozdział 2: Podstawowe typy komórek i tkanek 71
2.1. Podstawowe typy tkanek75
2.1.1. Komórki nabłonkowe76
2.1.2. Tkanka łączna i jej komórki78
2.1.3. Komórki mięśni szkieletowych, gładkich i mięśnia sercowego82
2.1.4. Komórki nerwowe i glejowe84
2.1.5. Komórki krwi89
Piśmiennictwo93
Rozdział 3: Błona komórkowa 95
3.1. Podstawowe właściwości błony komórkowej97
3.1.1. Podstawowe składniki błony komórkowej99
3.1.2. Struktura i topografia lipidów błony komórkowej99
3.1.3. Fizykochemiczne właściwości lipidów błonowych105
3.1.4. Białkowe składniki błony komórkowej108
3.1.5. Cukrowe składniki błony komórkowej113
3.2. Specjalizacja i wytwory błony komórkowej115
3.2.1. Polaryzacja strukturalno-czynnościowa115
3.2.2. Połączenia międzykomórkowe (zamykające, ścisłe, przylegające i szczelinowe)119
Piśmiennictwo128
Rozdział 4: Organizacja cytoplazmy 129
4.1. Przedziały wewnątrzkomórkowe – kompartmentacja i transport129
4.2. Jądro komórkowe132
4.2.1. Macierz jądrowa132
4.2.2. Struktura chromatyny134
4.2.3. Nukleosomowa budowa chromatyny138
4.2.4. Sposób upakowania chromatyny w jądrze komórkowym139
4.2.5. Osłonka jądrowa141
4.2.6. Inne struktury w jądrze komórkowym146
4.2.7. Jąderko148
4.2.8. Zwielokrotnienie (amplifikacja) genu rybosomalnego RNA151
4.3. Siateczka śródplazmatyczna153
4.3.1. Siateczka śródplazmatyczna ziarnista (reticulum cytoplasmaticum granulosum)156
4.3.2. Siateczka śródplazmatyczna gładka (reticulum cytoplasmaticum agranulosum)157
4.3.3. Składniki błon siateczki śródplazmatycznej159
4.3.4. Rola siateczki śródplazmatycznej w procesie syntezy białek160
4.3.5. Formowanie się białek w siateczce śródplazmatycznej164
4.3.6. Glikozylacja białek w siateczce śródplazmatycznej165
4.3.7. Synteza lipidów błon167
4.3.8. Stres siateczki śródplazmatycznej168
4.3.9. Siateczka sarkoplazmatyczna173
4.4. Aparat Golgiego178
4.4.1. Elementy strukturalne aparatu Golgiego178
4.4.2. Procesy biochemiczne zachodzące w aparacie Golgiego186
4.4.3. Udział aparatu Golgiego w dojrzewaniu form prekursorowych białek190
4.4.4. Stres aparatu Golgiego191
4.4.5. Synteza pektyn i hemicelulozy w aparacie Golgiego roślin192
4.5. Transport pęcherzykowy193
4.5.1. Transport anterogradowy196
4.5.2. Transport retrogradowy198
4.5.3. Transport apikalny198
4.5.4. Transport bazolateralny200
4.5.5. Fuzja pęcherzyków201
Piśmiennictwo202
Rozdział 5: Degradacja substratów w komórce 207
5.1. Układ endosomowy207
5.1.1. Makropinocytoza (endocytoza fazy płynnej)208
5.1.2. Endocytoza związana z białkiem klatryną211
5.1.3. Kaweole214
5.1.4. Endocytoza niezależna od klatryny i kaweoliny215
5.1.5. Fagocytoza216
5.1.6. Egzocytoza218
5.2. Lizosomy220
5.2.1. Struktura błony lizosomowej222
5.2.2. Synteza hydrolaz i powstawanie lizosomów225
5.2.3. Hydrolazy lizosomowe228
5.3. Udział układu lizosomowego w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu229
5.4. Proteasomowa degradacja białek233
5.5. Autofagia – rola w degradacji białek i organelli238
5.5.1. Makroautofagia239
5.5.2. Mikroautofagia243
5.5.3. Autofagia zależna od białek opiekuńczych244
5.5.4. Selektywna degradacja składników komórkowych246
Piśmiennictwo250
Rozdział 6: Transformatory energii (mitochondria i chloroplasty)253
6.1. Struktura mitochondriów255
6.1.1. Formy i topografia mitochondriów255
6.1.2. Ultrastrukturalna organizacja mitochondrium259
6.1.3. Główne procesy metaboliczne przebiegające w mitochondriach262
6.1.4. Mechanizmy transportu przez błony mitochondrialne267
6.1.5. Import białek269
6.1.6. Komunikacja mitochondrium z siateczką śródplazmatyczną272
6.1.7. Mitochondria jako jednostki samoreplikujące się – biogeneza i pochodzenie273
6.2. Chloroplasty jako transformatory energii277
6.2.1. Zarys struktury komórki roślinnej278
6.2.2. Struktura chloroplastów279
6.2.3. Fotosynteza284
6.2.4. Wiązanie węgla przez chloroplasty w roślinach typu C4 i CAM292
6.2.5. Biogeneza i pochodzenie chloroplastów294
Piśmiennictwo296
Rozdział 7: Pierwotne utleniacze – peroksysomy299
7.1. Struktura i rola peroksysomów w komórkach zwierzęcych301
7.2. Peroksysomy roślinne – glioksysomy305
7.2.1. Rola glioksysomów w komórkach roślinnych307
7.3. Transport białek do peroksysomów311
7.4. Podsumowanie funkcji peroksysomów w komórkach313
7.5. Hydrogenosomy314
Piśmiennictwo315
Rozdział 8: Cykl komórkowy, podział i śmierć komórki 317
8.1. Cykl komórkow318
8.1.1. Fazy cyklu komórkowego318
8.1.2. Starzenie się i śmierć komórki325
8.2. Podział komórki – mitoza326
8.2.1. Cytokineza330
8.3. Podział redukcyjny – mejoza335
8.3.1. Fazy podziału redukcyjnego337
8.4. Struktura chromosomów345
8.4.1. Chromosomy olbrzymie350
8.5. Organizacja wrzeciona podziałowego354
8.5.1. Elementy strukturalne wrzeciona podziałowego354
8.5.2. Typy wrzecion podziałowych356
8.5.3. Rola mikrotubul w rozdziale chromosomów podczas anafazy357
8.6. Śmierć komórki361
8.6.1. Apoptoza361
8.6.2. Nekroza365
8.6.3. Inne formy śmierci komórkowej366
8.7. Mechanizm homeostazy czasowej komórek368
8.8. Transformacja nowotworowa komórki370
Piśmiennictwo373
Rozdział 9: Szkielet komórkowy 377
9.1. Mikrotubule – struktura i dynamika378
9.1.1. Dynamiczna niestabilność mikrotubul381
9.1.2. Czynniki komórkowe regulujące formowanie się mikrotubul383
9.2. Centriole jako pierwotne struktury mikrotubul386
9.3. Rzęski i wici390
9.4. Udział mikrotubul w transporcie wewnątrzkomórkowym399
9.4.1. Rola dyneiny i kinezyny w kierowaniu transportem401
9.5. Filamenty aktynowe – struktura i dynamika406
9.5.1. Polimeryzacja aktyny410
9.5.2. Białka regulujące polimeryzację filamentów aktynowych412
9.5.3. Miozyna – białko motoryczne filamentów aktynowych414
9.5.4. Procesy regulujące formowanie się filamentów miozynowych418
9.6. Wyspecjalizowane układy aktynowo-miozynowe – mięśnie poprzecznie prążkowane419
9.6.1. Geneza i organizacja sarkomeru mięśni poprzecznie prążkowanych422
9.6.2. Białka regulujące skurcz sarkomeru425
9.6.3. Siateczka sarkoplazmatyczna i kanaliki systemu T a skurcz sarkomeru427
9.6.4. Etapy wyzwalające skurcz sarkomeru428
9.7. Wyspecjalizowane układy aktynowo-miozynowe – mięśnie gładkie431
9.7.1. Struktura miocytu gładkiego432
9.7.2. Struktura i regulacja aparatu kurczliwego miocytów gładkich434
9.8. Filamenty pośrednie – struktura437
9.8.1. Białka filamentów pośrednich438
9.8.2. Białka towarzyszące filamentom pośrednim442
Piśmiennictwo443
Indeks445

karieręijestpodstawowądyscyplinąnaukową,

zdań.W100latpóźniejKasperWolfwdziele

naktórejopierająsięwszystkieinnedyscypliny

TeoriIgenerItionisutożsamiałnpęcherzyko-

naukbiologicznych.Obecniecytologiazostała

wą”(komórkową)strukturęroślinzbudową

zastąpionaterminembiologiakomórkowa.

zwierząt.

Odwspomnianegowyżej,pamiętnego

Coraztowięcejobserwacjiwskazywałona

okresupojawiająsię,początkowosporadycz-

obecnościwtkankachroślintzw.globul,które

nie,apóźniejcoraztoliczniej,opisyroślin

byłyartefaktemoptycznym,aleskłoniłyfran-

izwierzątprzypomocynowegodlanaturali-

cuskiegobotanikaHenriegoJ.Dutrochetado

stówinstrumentu-mikroskopu.Należydo

postawieniawroku1824prawidłowejtezy,że

nichzaliczyćKonradaGesnera,którywroku

komórkajestfundamentalnąjednostkąży-

1558opisałotwornice(ForIminiferI),Galileo

wychorganizmów.PodkoniecXVIIIwieku

Galileiego(Galileusza)opisującegowroku

panowałojużwśródnaturalistówpowszechne

1610oczyowadów,MarcellaMalpighiego,któ-

mniemanie,awłaściwieteoria,żezwierzęta

rywroku1675stwierdził,żeutriculIebudują

iroślinysązbudowanezdrobnychglobuli-

tkankiroślin,zkoleiNehemiahGrewwroku

komórek.Główniebotanicyprzyczynilisiędo

1670opisujejużkomórkowąbudowęroślin.

rozpowszechnianiategopoglądu,atodlatego,

Należyzaznaczyć,żewpierwszymokresie

żekomórkiroślinnedziękiobecnościcelulo-

npanowaniamikroskopu”dostępdotegoin-

zowejścianykomórkowejbyłyłatwodostrze-

strumentubyłograniczony,atozewzględu

galnenawetprzypomocystosunkowoprymi-

najegocenę.Wwiększościprzypadkówmi-

tywnychmikroskopów.Wroku1831Robert

kroskopbyłwposiadaniuludzizamożnych

Brownopisałjądrokomórkowewkomórkach

isłużyłjakoelementdekoracyjny,nieprzyno-

storczyków,aniezależniewtymsamymprawie

szącyżadnegonaucepożytku.DopieroAntoni

czasieJanE.Purkinjeopisałjądrokomórkowe

vanLeeuwenhoek(1632-1723)skonstruował

wkomórkachtarczyzarodkowejkurczęcia.

mikroskoppowiększający270-krotnieiprzy

WpierwszymdziesięcioleciuXIXwie-

jegopomocyopisałrozmaiteInimIculI,mię-

kuulepszonomikroskop.Wprowadzonoso-

dzyinnymikrwinkiczerwoneiplemnikioraz

czewkiachromatyczne,usuniętoszeregwad

włóknamięśnipoprzecznieprążkowanych,

optycznych,aprzedewszystkimzjawisko

zdokładnościąnieustępującąpóźniejszym

aberracjisferycznejichromatycznej.Oile

opisomwykonanymwwiekachXIXiXX.

mikroskopXVII-iXVIII-wiecznypowiększał

Przeznastępne200latodukuciaprzez

najwyżej200-krotnie,otylewwiekuXIX,po

Hooke’aterminunkomórka”

,botanicyizoo-

usunięciuwiększościwadoptycznych,można

logowieposługiwalisiętymokreśleniemlub

byłowprzeciętnymmikroskopiepowiększać

jegosynonimami;cowięcej,dopuszczali

przedmioty1000-krotnie,ajegorozdzielczość

wswoichrozważaniachkomórkowąorgani-

użytkowa(0,25Pm)osiągałapołowędługości

zacjęopisywanychorganizmów,tymsamym,

faliświatłabiałego(0,55Pm).Dziękidosko-

możenieświadomie,budującpodwalinypod

naleniuinstrumentuoptycznegoirozwojowi

koncepcjękomórkowejorganizacjimaterii

chemiibarwnikówanilinowychrozwinęłasię

żywej.WpoczetXVIII-wiecznychprekurso-

naszawiedzaokomórce.

rówtejkoncepcjinależyzaliczyćoczywiście

WnastępnychlatachXIXipoczątkachXX

vanLeeuwenhoeka,któryniebyłświadom

stuleciacytologowienzaludniają”pustąpo-

doniosłościswoichobserwacji,podobniejak

czątkowokomórkęmnogimistrukturamicy-

współcześnimuczłonkowieKrólewskiegoTo-

toplazmatycznymi,zktórychwieleokazałosię

warzystwaNaukowegowLondynie,którym

artefaktamipowstałymiwprocesieutrwalania

vanLeeuwenhoekprzysłałokoło200sprawo-

ibarwieniakomórek,aktórewlatachnamjuż

XXVI

Teoriakomórkowa–wprowadzenie

Brak wyników

Strukturalne podstawy biologii komórki

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra