Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
AlbertMiściorak
sycającsiętreściami,którepojawiłysiępóźniej.Zabytki1nacozwracałauwagę
m.in.BogumiłaRouba1ndokumentująnietylkoczas,wktórympowstały,lecz
takżeczas,jakiupłynąłodichpowstaniadodziś”.Wichmateriinzostajezapi-
sanewszystko,cosięznimidziało1śladywojen,klęskżywiołowych,aletakże
ito,jakbyłytraktowaneprzezludzi,którzysięnimiopiekowali”16.Wprzypadku
cmentarzaWeißenseeowespontaniczniewyrosłerośliny(izarazemwrosłeniemal
organiczniewmaterięnagrobkową)mówiąnamoprzedwojennymipowojennym
zapomnieniuiwyparciużydowskiejhistorii,którenastąpiłoprzedwojnąipo
wojnie.SątakżepośrednimznakiemHolocaustu:wskutekdeportacjiiwymordo-
waniaberlińskichŻydówniebyłotych,którzymoglipielęgnowaćtomiejsce.
Wtymteżkontekściewartozapytaćzaautoramiprojekturewitalizacyjnego:
nCojestkonsekwencjątegosmutnegowniosku?Czybezwarunkoweusunięcie
cieniatejprzeszłościprzezintensywnąkonserwacjęirestaurację?Albomoże
powinnyowewarstwynaturywłaśnieprzezichcharakterświadkówzostaćzacho-
wane?”17.Renowacjabowiemtychmiejscparadoksalnieprzyniesiezapomnienie
1zapomnienieozapomnieniu.
CmentarzWeißenseestanowimiejsce,gdziekulturainatura,rozumizmysły,
ładiżywiołsązesobąściślesplecioneiniedasięichłatwooddzielić.Ochrona
jednegośrodowiskakosztemdrugiegomożeprowadzićdonamputacji”przeszło-
ścitegomiejsca.Dlategokażdaingerencjawcmentarnąprzyrodępowinnabyć
poprzedzona1oczymprzekonujątakżeautorzyplanówkonserwacyjnych1
gruntownymbilansemzyskówistrat.
Berlin—miastonabagnach
NiemachybawBerliniemiejscabardziejhistorycznieigeograficzniencen-
tralnego”odSpreeinsel1wyspypołożonejnaSprewie.Miejscetojestswoistym
palimpsestemwberlińskimpejzażu.OdpoczątkuXVIIIwiekucentralnąbudowlę
wyspyiokolicstanowiłzamek,rezydencjakrólówpruskichorazcesarzyniemiec-
kich.PodkoniecIIwojnyświatowejbudynekuległpoważnymzniszczeniomna
skutekalianckiegobombardowania.KilkalatpóźniejnapoleceniewładzNRD
zamekzostałczęściowowysadzonywpowietrze,poczymcałkowicierozebrany
jakosymbolnpruskiegoimperializmu”.
Wpołowielat70.wybudowanonajegomiejscuPałacRepubliki.Tencharak-
terystycznybudynekzbrązowoopalizującymielewacjami,częściowowzniesiony
ztoksycznegoazbestu,pełniłprzezlatafunkcjęsiedzibyparlamentuNRD.Był
16
B.J.rouba:Autentycznośćiintegralnośćzabytków.nOchronaZabytków”2008,nr56,s.39.
17
I.kowarik,MllippE,llklfischEr:DasökologischeErbeś,s.51.
