Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przyrodawmieście:pamięćczyzapomnienie?ś
21
Fot.2.Pierwotnamaterianagrobków,aletakżemech,któryjeobrósł,oddziałujebezpośrednionana-
szezmysłyiwyobraźnię,dającnamnaoczne(czycielesne)poczucieróżnicypomiędzyprzeszłością
ateraźniejszością.CmentarzżydowskiwBerlinie-Weißensee(fot.AlbertMiściorak/Aleksandra
Gomuła,2014)
różnicypomiędzyprzeszłościąateraźniejszością.Niemusimyodczytywaćwy-
rytychnanichinskrypcji,abydoświadczaćichprzeszłości,awłaściwiebyłości
(Gewesenheit),czegoś,coodróżniasięodprzeszłości,któraminęłaizniknę-
ła,czegoś,cowciążtrwaicozasprawąrestauracjiuległobybezpowrotnemu
zniszczeniu.Cojednakdokładnieuległobyzniszczeniu?Zpewnościąosłabłoby
zmysłowo-cielesnewrażenieautentyczności.Jednakwprzypadkupoczuciaauten-
tycznościtonienaszewrażeniejestnajistotniejsze,aleto,cojewywołuje,czyli
materia.Owamateriazachowujebowiemresztkizpierwotnejfizycznejscenerii,
wktórejżyliówcześniludzie,coś,cooweosobywidziały,czułyisłyszały.Nie
bezpowodumówisię,żedrzewa,mury,budynkiczyulicebyłynświadkami”
przeszłości.Postrzegamyjejakonświadków”nietylkozsentymentuczyzbanal-
negoupodobaniadoichstarości,aledlategożeprzechowująfizycznewłasności,
tworząceśrodowiskodlaosób,którejużodeszły.Ichusunięciebądźrenowacja
wiążesięzostatecznymuśmierceniemtejnźródłowej”pamięcionich.
Nieoznaczato,żeznaczenietychobiektówodsyławyłączniedoczasu,wktó-
rympowstały.Przeciwnie1jakkażdarzeczionepodlegająjegoupływowi,na-
