Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Procesczytaniawnormieipatologii-perspektywatransdyscyplinarna
41
jeślidanaosobaumieprzekodowaćwyrazortograficzny(kot>nawyraz
fonologicznylkɔtlirozumie,żechodzioniedużezwierzędomoweomięk-
kiejsierści,długimogonieizakończonychpazuramiłapach,toznaczy,
żeczytazezrozumieniem.Jeślijednakpotrafizdekodowaćwyraz(etymo-
logia>,aleniewie,coonoznacza,alboteżwie,czymjesttyranozaur,ale
niepotrafirozpoznaćtegowyrazuwtekściepisanym,towówczasmożna
orzec,żenieczytazezrozumieniem.
Należyzauważyć,żeprzedstawionywcześniejwzórnaczytaniezezro-
zumieniemniestanowisumydwóchskładników,lecziloczyndwóchar-
gumentów.Wkonsekwencjijeślijednazkompetencjiosiąganiższąwar-
tość,obniżeniuulegacaływynikczytaniazezrozumieniem(por.np.
0,25(D)×1,00(RJ)=0,25(CzZ)).Leczjeślitasamaosobawwynikunp.
terapiilogopedycznejpoprawiwynikokreślonejsprawności,spowoduje
torównoczesnąpoprawęcałegowynikuczytaniazezrozumieniem(por.
np.0,50(D)×1,00(RJ)=0,50(CzZ)).
Koncepcjawzorunaczytaniezezrozumieniem-określanamianem
tzw.prostegopoglądunaczytanie(ang.simpleviewofreading)-zosta-
łapierwotnieopracowanaprzezpsychologówPh.B.GoughaiW.E.Tun-
mera[1986,s.6-10],anastępniezmodyfikowanaprzezW.A.Hoovera
iPh.B.Gougha[1990,s.127-160].Autorzyciutrzymują,żedekodowa-
nieorazkompetencjejęzykowe(wtymrozumienie)rozwijająsięnieza-
leżnie,wszczególnościpodczaspierwszegoetapunaukiczytania.Według
ichteoriidzieckozesłabymikompetencjamiwzakresiejęzykamówione-
goniebędziedobrymczytelnikiem,nawetjeślimabardzodobrezdolno-
ścidekodowania.
Odczasupierwszejpublikacjikoncepcjaokreślanamianemprostego
poglądunaczytaniezostałaprzetestowanawponadstubadaniachwkil-
kujęzykachzudziałemosóbzróżnymizaburzeniamiiniepełnosprawno-
ściami[Kilpatrick2015,s.46-47].Wynikiczęściztychbadańwskazują
jednoznacznie,żeteoriatawyjaśniawieleróżnicindywidualnychwza-
kresiekompetencjizwiązanychzczytaniem[por.np.Adlof,CattsiLittle
2006;Kendeou,SavageiBroek2009].
Takzwanyprostypoglądnaczytaniezaowocowałzczasemkoncep-
cjąróżnicowaniatypówczytelnikówzewzględunastopieńsprawności
