Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Częśćpierwsza.Analizaikrytykapiśmiennictwa
manipulowaniapojęciami,któreczytelnikowisąjużznane.Uzyskanetą
drogąznaczeniasąorganizowanewprocesymyślowe,dostosowanedoce-
lówprzyświecającychczytelnikowi.Takaorganizacjaprowadzidozmo-
dyfikowaniamyśleniai(lub)zachowaniaalboteżprowadzidocałkowi-
tejzmianyzachowania,przyczymdokonujesiętowrozwojuosobniczym
lubspołecznym”[TinkeriMcCullough1962,s.13].
Wprzedstawionympowyżejujęciuczytanieniejestjużprostą-nie-
malmechaniczną-czynnościąpercepcyjną,leczskomplikowanympro-
cesempoznawczym,któregoistotąicelemjestrozumienieprzekazywanej
informacji.Należyjednocześniezauważyć,żerozumieniepodczasczyta-
nianiejestbiernymodtwarzaniemtreści,leczaktywnymprocesemmy-
ślowym,wktóryminformacjapodlegatwórczymprzemianomprowadzą-
cymdopowstaniauodbiorcymyślowejreprezentacjitreści.Tworzenie
umysłowejreprezentacjiczytanegotekstudokonujesięzjednejstro-
nynapodstawiejużposiadanejwiedzyoświecie,zdrugiejzaśpoprzez
rozbudowywanieistniejącegosystemuonoweinformacje.Dekodowanie
symboligraficznychjestwtymujęciuzaledwiewstępnym(choćkoniecz-
nym)etapemprzetwarzaniaczytanegomateriałuwumyśleodbiorcy.
Należyzaznaczyć,żeprocesrozumieniatekstuniejestspecyficznydla
wzrokowegoprzetwarzaniajęzykapisanegowakcieczytania,leczprze-
biegaanalogiczniejakwwypadkurozumieniajęzykamówionegowpro-
cesiesłuchania.Wskazująnatopodobnezaburzeniaupacjentówzafazją,
którzymająproblemyzarównozrozumieniemżywejmowy,jakirozu-
mieniemczytanychtreści.Obserwacjataskłaniabadaczydohipotezy
oistnieniuwspólnegomechanizmudlaprocesurozumieniajęzykajako
takiego[por.np.Ellis1993;Bishop1997].
Nabazieopisanegopowyżejujęciastworzonopojęcieczytaniazezro-
zumieniem(ang.readingcomprehension).Zczasemzaczętojeopisywać
wpostacinastępującegowzoru:
CzZ=D×RJ
gdzie:CzZtoczytaniezezrozumieniem,D-dekodowanietekstupisane-
gowoparciuozasadyodpowiedniościgrafem-fonem,aRJ-rozumienie
języka(takiejakwodbiorzeodmianymówionejjęzyka).Wkonsekwencji
