Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariaKielar-Turska
uzyskaniustopniadoktorahabilitowanego,odeszłazZakładuiobjęłafunkcjękierow-
nikaZakładuPsychologiiDefektologicznej.
JanFenczynprowadziłbadanianadopanowywaniemsztukiczytaniaprzezdziec-
ko.Pouzyskaniuhabilitacjiw1988rokuprzeniósłsiędoAkademiiWychowania
FizycznegowKrakowie.
MagdalenaSmoczyńskadoktorantkawZakładziePsychologiiRozwojowej,anastęp-
nieasystentka,prowadziłabadanianadrozwojemjęzykowymdzieci,zwłaszczanadpro-
blememgramatykalizacji.W1981rokuodeszładoKatedryJęzykoznawstwaOgólnegona
WydzialeFilologicznymUJ.KierujePracowniąBadańnadJęzykiemDziecka;prowadzi
badanianadwczesnymwykrywaniemnieprawidłowościwrozwojumowydziecka.
WlatachdziewięćdziesiątychprzyjętodoZakładunowychasystentów:Mariana
OlejnikaiJanaŁuczyńskiego,adoPracowni–drJadwigęWrońską.
***
MariaPrzetacznik-Gierowska(1920–1995)najpierwstudiowałapolonistykę,codało
jejsolidnepodstawydobadańnadmowądziecka,zapoczątkowanychprzezSzumana.
ByłtozasadniczynurtbadańM.Przetacznik-Gierowskiej.Samaprowadziłapodkie-
runkiemSzumanadzienniczekmowyswegosynkaJasia.Opróczanalizilościowych
słownictwadzieci(określeniezasobusłownikowegowokresieod1;6do6;0;ustalenie
proporcjiposzczególnychczęścimowywsłownikudzieckaiichfrekwencji)prowadzi-
łabadanianadtreściąsłownikadzieciwzakresieprzymiotników,wykazując,żedzieci
najpierwużywająokreśleńwartościującychisensorycznych,afrekwencjaokreśleń
pośrednichwzrastapodkoniecwiekuprzedszkolnego(Odzwierciedleniecechprzedmio-
tówizjawiskwmowiedzieckawwiekuprzedszkolnym,1959).Opisałatakżefunkcje
określeńprzymiotnikowych:dzieckozaichpomocąwyodrębniaposzczególnecha-
rakterystykiosób,przedmiotówizjawisk,ajednocześnieużywanietychnazwwspiera
jegoanalizęspostrzeżeniową:dzieckouświadamiasobie,żepostrzeganeobiektypo-
siadająróżnecechy.Prowadziłabadanianadopanowywaniemprzezdzieckostruktur
gramatycznych,coprzejawiasięwzłożonościistrukturzezdania(Rozwójstruktury
ifunkcjizdańudzieciwwiekuprzedszkolnym,1963).Opisałatakżefunkcjedziecięcych
wypowiedzi,pokazując,iżpodkoniecwiekuprzedszkolnegowypowiedzidzieckasą
jużdługie,aleniezawszezwarteiuporządkowane:logikawypowiedzijakgdybynie
nadążazabogactwemsłówistrukturgramatycznych.
Podwpływempowstającychwpsycholingwistycerozwojowejnowychteoriiopano-
wywaniajęzykaprzezdzieckoPrzetacznik-Gierowskapodejmowałanowetematyba-
dań,międzyinnymi:posługiwaniesięprzezdziecijęzykiemwniektórychkontekstach
społecznychwyróżnionychprzezB.Bernsteina(Developmentalandenvironmental
factorsinchildren’sinstructionalspeech,1983;Thedevelopmentalandenvironmentaldeter-
minantsofthechild’snarrativespeech,1985;Children’scomprehensionofadultsocialcontrol
throughlanguage,1986),werbalnaaktywnośćtwórcza(Theroleoflanguageincreative
activityofpreschoolchildren,1993);orientacjarodzicówwrozwojujęzykowymdziecka
(Parent’sbeliefsabouttheirchildren’slanguagedevelopmentandstimulation,1992)oraz
umysłowareprezentacjawiedzyogospodarceijejzmianywontogeneziewnawiązaniu
dokoncepcjiP.VergesaorazA.E.BertiiA.S.Bombi(Nabywanieprzezdzieciwiedzy
ogospodarcewdyskursiezdorosłymiznajbliższegootoczenia,1994).
20
