Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ObservationssurlatopographiedePalmyre
dlunehautetour,accessibleàdroitepardeuxdegrés,etpercéeaurez-de-chausséedlunebaieogivale,au
premierétagedlunebaierectangulaire.Contrecettetourslappliqueàgaucheuncorpsdebâtimentplus
bas,crénelé,etdanslequelslouvreuneportequiestelle-mêmesurmontéedemerlons»(RTP214).Malgré
llabsencededétailsvisiblessurlestessèresRTP99etRTP224enraisondelatailleréduitedecesdeux
représentations,lessimilitudesavecRTP214sonttropimportantespourmettreendoutellidentitédumo-
numentreprésenté[voirFig.1-3].
Or,surlatessèreRTP214,surlaquellefigurelamentionBLHMWN,lemonumentreprésenté
àgauche,avecsonporche,nepeutêtrequeletempledeBelḤammôn(B)découvertausommetduGebel
Mountar,commeproposéparlecomteduMesnilduBuisson.Latouràdroite,plushautequelacellacré-
nelée,nepeutêtrequelemonumentAquilaflanqueaunord,cequicorrespondàlaréalitéarchéologique:
lesmursdelastructureA,beaucouppluslargesqueceuxdeB,avaientcertainementétéprévuspourune
constructiondeplusgrandehauteur.LafigurationdelatessèreRTP214necorrespondraitdoncpasàune
«représentationdéployée»dlunseulmonument(lebastiondlangledelafortification)commelepensait
M.Gawlikowski,maisbeletbienàcelle,prochedelaréalité,desdeuxmonumentsAetB,vusdeface,con-
struitsausommetduGebelMountar.
LesinscriptionsetlliconographieassociéepermettaientaucomteduMesnilduBuissondlattribuer
lestessèresRTP99etRTP224àGad‘Agroud(ouManawat)(voirduMesnilduBuisson1966:168;Gaw-
likowski1973)etdeproposerdevoirdanslesdeuxreprésentationsarchitecturalesyfigurantletemplede
cettedivinité(duMesnilduBuisson1966:168,Fig.4).Si,commenousvenonsdelevoir,les«forteresses»
visiblessurcestessèresetcellereprésentéesurRTP214nesontquedesimagesàdeséchellesdiférentes
desmêmesmonuments,lacelladeManawatneseraitquelatourAduGebelMountar.Undétailpourraitle
confirmer:surlesdeuxtessèrescorrespondantesàcesanctuaire,RTP99etRTP224,clestlatourquiporte
uncrénelage,alorsquesurRTP214,correspondanteautempledeBelḤammôn,clestllédificebasprécédé
dlunportique,celuiquiafournilelinteauaunomdeBelḤammôn,quiapparaîtcrénelé.Lemerlonàdegres
pourraitavoirservidesymbolepermettant,surlestessèresaumoinsetsuivantlesbesoins,dediférencier
lestemplesjumeauxétablisausommetduGebelMountar12.
Essaidiinterprétation
L
lhistoiredesconstructionsduGebelMountarapparaîtaujourdlhuiunpeupluscomplexequecellequiétait
envisagée.Lesommetdelamontagneauraitdlabordaccueilliunsimplebâtimentturriforme(A),complète-
mentisolé.Etait-ilpourautantunsanctuaire(dédiéàManawat?)dèssaconstruction?Trèsprobablement
pas.Saformeetsastructure,malgrédeprofondessimilitudesavecleshamanasdessanctuairesarchaï-
ques13,etsurtoutsonemplacement,laissentaucontrairesupposerqulilavaitunefonctionmilitaire,deposte
dlobservation.Detouttemps,lesommetduMountaraconstituéunexceptionnelpointdesurveillance,
aussibienverslasteppequeverslaValléedestombeauxetladépressiondlal-Daww.Ilfutencoreutilisé
commetelparlestroupesfrançaisesentrelesdeuxguerresmondiales.L
laménagementdlunpostedevigie
àcetemplacement,avanttouteautreconstruction,nlauraitriendesurprenant,aucontraire.Lenommême
delamontagne,commelerappelaitM.Gawlikowski(voirci-avant),nepeutqueleconfirmer.
Parailleurs,onnepeutqueconstaterquecettetourétaitplacéesurllaxedutronçonsuddellenceinte
extérieuredelavilleou,plusexactementetplusvraisemblablement,queletracédecettedernièrefutétabli
enprenantlesommetdugebelcommepointderepère.Sansêtre,dansunpremiertemps,physiquement
raccordéeaurempart,elledevaittrèsprobablementfairepartiedudispositifinitialdedéfensemisen
12Surleproblèmedumerlonàdegréscouronnantlessanctuairesorientaux,voirBounni1999.APalmyre,seulslesbâtimentsàcaractère
religieuxsemblentavoirétédotésdetelscouronnementsdemurs.Surlestessères,cemotifpermettraitdereconnaîtrelemonument
correspondantàlamentionécrite.
13Voirenparticulierlepremiertempled’Allat(Gawlikowski2017:33-64).
24
PolishCentreofMediterraneanArchaeology