Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEPROWADZKISTOLIC
13
LitwiniuczynilistolicąKowno,alenigdyniedarowaliPolscezabraniaWilna.
Dwanarodyaspirowałydotegomiasta,choćPolskaakuratniezamierzałatam
lokowaćstolicy.Historiarozwiązałakwestiębezudziaługłównychzaintere-
sowanych.Poupadkukomunizmurobiławszakżewrażeniesiła,zjakąLitwini
chcielisięupewnić,żePolacyzrezygnowalizWilna.Wostateczniepodpisanym
traktaciepolsko-litewskimużytoformułyjedynejwswoimrodzajuwtekstach
tegotypu:LitwauznałaniepodległąPolskęzestolicąwWarszawie,aPolacynie-
podległąLitwęzestolicąwWilnie(Meller2008,s.17–20).
Nieprzyrównującspraw,wartowszakżezauważyć,żeKoreaPółnocnawciąż
uważaSeulzastolicękraju,którywkomunistycznejmyśliutopijnejwinien
kiedyśzostaćzjednoczonyprzezPółnoc.Budowanylubmożejużzbudowany
wPhenianiesurrealistyczny,gigantycznyhotelmaliczbępięter(105)odpowia-
dającąnumerowiczołgu,którypierwszywjechałdoSeuluw1950r.kiedyto
KoreaPółnocnaniebyłajużodległaodrealizacjizjednoczeniapodswojąegidą.
ProblemdwóchstoliczaistniałtakżewWietnamiepozjednoczeniu.
Zmianastolicywkonsekwencjizmianypodziałuterytorialnegonastąpiłateż
wprawdziewskalistanu,niezaśkrajuwIndiach.Poprzyłączeniuw1947r.
częściPendżabuwrazzjegodotychczasowąstolicądoPakistanuzbudowano
zniczegomiastoChandigar.Dziśliczyonomilionmieszkańców.Jesttowykon-
cypowaneprzezLeCorbusieramiastoprzyszłości,zposzczególnymisektorami
zaprojektowanyminaskalęludzką(przynajmniejwzałożeniu).Nawiasem:kon-
kursnazabudowęChandigaruwygrałznanypolskiarchitektMaciejNowicki.
Niestetyśmierćw1950r.przerwałajegodzieło.
Miastozbudowanowstylueuropejskim,comiałowyrażaćnowoczesneIndie.
Inicjatorbudowy,JawaharlalNehru,wtejsprawiejaktyluinnychpostrzegał
nowoczesnośćjakoeuropejskość.Zbiegiemczasuidealnyplanzostałoczywiście
bezplanowodostosowanyprzezludzidoichpotrzeb.
Mogłosięteżzdarzyćprzeniesieniestolicynaskutekjejzniszczeniaprzezzja-
wiskanaturalne.GdystolicaHondurasuBrytyjskiego,BelizeCity,zostałaznisz-
czonaprzezhuragan(1961),podjętodecyzję(1967)obudowienowej,podna-
zwąBelmopan.Budowęukończonow1970r.,astolicęprzeniesiononapoczątku
1972r.(Gruszczak2007,s.345).Rzeczmogłamiećteżpewienzwiązekzpro-
cesemuniezależnianiasięHondurasuBrytyjskiego.Towpołowie1973r.nazwę
państwazmienionowłaśnienaBelize,aniepodległośćkrajuzyskałw1981r.
Ciekawierysujesięczasemsprawastolicywkontekściepodboju(klęski)spo-
łeczności,narodu,kraju.Niszczeniestolicyprzeznajeźdźcówbywałosymbolem
oczywistym.Niejestpewne,czyspalenieMoskwyw1812r.wynikałozcelowe-
godziałaniaNapoleona;małaszansa,byobecnie(2010)nakazanewtejsprawie
śledztwocokolwiekwyjaśniło.Jestbardzoprawdopodobne,żepożarywybuchły
mniejczybardziejsame,askorotonastąpiło,towielkie,drewnianemiastomu-
siałosięspalić,zwłaszczawwarunkachwojennych.Nieuleganatomiastwątpli-
wości,żeHitlercelowoniszczyłWarszawę.Chciałpokaraćmiastozabuntale
fakt,karałakuratstolicę,dodawałsprawiesymbolicznejwagi.