Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEPROWADZKISTOLIC
9
PierwsząstolicąBrazyliibyłSalvador.Od1763stałosięniąRiodeJaneiro.
Powódprzeniesieniabyłoczywisty:ekonomicznypunktciężkościkrajuprzesu-
nąłsięzpółnocnegowschodunapołudnie.Salvadormusiałsięzadowolićrolą
stolicydiecezjiprymasowskiej.Poniecałychdwustulatachzainaugurowanotrze-
ciąstolicę–Brasilię.MyślojejstworzeniunurtowałaodpoczątkuXIXw.,wpro-
wadzonojądopierwszejkonstytucjiprzyjętejpoustanowieniurepubliki(konsty-
tucjaz1891r.).W1892r.wysłanoekspedycję,którawybrałamiejsceprzyszłej
budowy.W1922r.,wstulecieniepodległości,położonokamieńwęgielnypod
nowemiasto.Efektywnądecyzjęojegobudowiepodjętow1956r.,pracerozpo-
czętozaśrokpóźniej(LucioCosta,OscarNiemeyer).Miasto,położonenotabene
niedalekopunktupierwotniewybranego,zainaugurowanow1960r.Wtymwy-
padkuprzenosinyniepostępowałyjednakzaprzemieszczaniemsięośrodkaak-
tywnościgospodarczej.Wmiejscubudowyniebyłopraktycznieniczego,trzeba
byłodowieźćdosłowniekażdądeskęikażdygwóźdź.
Podejmująctakieprzedsięwzięcie,Brazyliarealizowałaprojektnarodowy:
zbudowaniewgłębokiminteriorzemiasta,któremiałosymbolizowaćkrajnowo-
czesny.Nowastolicamiaławyprzedzaćrozwójgospodarczy,wręczmiałagoka-
talizować.Pragnięto,bystałasiękolejnymkrokiemwhistorycznej,długotrwałej
brazylijskiejdrodzezagospodarowywaniakontynentuodOceanuAtlantyckiego
kuzachodowi.Wswoimkształcie,wyglądzie,rozwiązaniachurbanistycznych,
inżynieriiruchuitd.Brasiliamiałanieśćprzesłanienowoczesności.Koncepcja
miastaodzwierciedlałateżpewnąideęwładzy–silnej,aleotwartejwobeclu-
dzi(akcentowanietakiejpostawyprezydentajesttradycyjniesilnewhistorii
Brazylii).Zaprojektowanowięcwmieściezarównomonumentalnąalejęwładz
izwracającyuwagęzespółgmachówKongresu,jakipołożonyniecozbokupa-
łacprezydenckiobardzootwartejarchitekturze(idea:prezydentniepospolituje
się,alejestotwartywobecnarodu).
Wnowymmieścieniemiałobyćdzielnicnędzy,ludziemielitamwsiąśćdosa-
mochodów,awstęgiszosiulicmiałyrozdzielaćkwartałynowoczesnych,pięk-
nychrealizacjiarchitektonicznych.MiastomiałoprzebudzićgłębokąBrazylię
izarazemsymbolizowaćjejprzebudzenie.Jegobudowabyłacharakterystyczna
dlaideologiizwanejdesenvolvimentismo(odportugalskiegosłowadesenvolvi-
mento–rozwój,tuprzedstawianyjakocel).Byławażnatakżedlawylansowanego
przezprezydentaJuscelinoKubitschka(1956–1961)programu„Pięćdziesiątlat
postępuwpięć”.Brazyliamiałastaćsiękrajemwielkimnietylkogeograficznie.
Ocenarealizacjitychzamiarówjestambiwalentna.Wbłyskawicznymtem-
piezbudowanomiasto,któredziśliczyokoło2,6mlnmieszkańców.Jegoistnie-
niejestfaktemnieodwracalnym;wtymsensieprojektzostałuwieńczonysukce-
sem.Wmniejszymstopniuudałosięstworzyćośrodekmodelowywwymiarze
społecznym.Wograniczonymstopniumiastostałosięlokomotywąinterioru.
Ztrzechfunkcjinowoczesnegomiasta–wytwórczej,handlowejorazadministra-
cyjnej–Brasilianajpełniejrealizujetęostatnią.Gospodarczymośrodkiemkraju
pozostajeSãoPaulo,podczasgdyośrodkiembrazylijskości(jakkolwiekbyjąde-
finiować)jestnadalRiodeJaneiro.
