Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
KATARZYNAROMAŃCZYK
(Hawley1963;AlpopiiManole2013).Nurtdrugi-krytyczny-upatrujewrewi-
talizacjiźródłopolaryzacjiidzieleniaprzestrzenimiastanastrefy,któresąwarte
odnowy,ite,któretakiegowsparcianieotrzymują(Grifth1996;Klemek2011;
Mehdipanahiin.2018;vonHofman2008).Wartykulepodjętopróbęwyważe-
niatychpoglądów.Mamnadzieję,żetakiepodejściepozwolinamdowiedziećsię
więcejoprocesie,któryjestniezbędnydouzdrowieniaprzestrzeniwielumiast,
aktóryjednocześnieniewolnyjestodpułapek.Przezpułapkinależyrozumieć
wszelkienieoczekiwanenastępstwarewitalizacji,którychefektysąniewliczo-
newkosztyodnowymiastiktóremogąwywoływaćkolejneniechcianeskutki.
Doświadczeniawieluośrodkówwskazująbowiem,żechociażuźródełrewita-
lizacjipowinnoleżećstaranieolosmieszkańcaiprzestrzeni,któragootacza,to
wprocesieodnowypewnezjawiskawymykająsięspodkontroli,tracącswoje
pierwotnezałożenie.
DobrzeilustrujetoprzedstawionaprzezNaomiCarmon(1999)diachronicz-
naanalizatrzechgeneracjirewitalizacji,zktórymimieliśmydoczynieniaod
zakończeniaIIwojnyświatowej.Pierwszaznich,tzw.generacjabuldożerów,
typowadlamiastamerykańskichlat50.i60.XXw.,byłaniczyminnymjakpo-
zyskiwaniemprzezdeweloperównowychprzestrzeniinwestycyjnychkosztem
mieszkańcówubogichdzielnic.Podpłaszczemrewitalizacjiwyburzanoslumsy,
zdobywającwtensposóbgruntpodmonumentalnebiurowceicentrahandlo-
we.Przewrotnośćtegoswoistegonczyszczenia”miastapolegałanatym,żenisz-
czeniunadawanoznamionapostępu(Shelton2017).Realizowanewtensposób
praktykirewitalizacyjnedotknęłynietylkoNowyJork,wktórymrozegrałsię
największykonfliktoodnawianąprzestrzeń,lecztakżemniejszeośrodkiamery-
kańskie,takiejakNewHaven,gdziezeswadąunicestwionofragmentydzielnic
podbudowędrógmiędzystanowych(Ammon2016).Obecnieanalogiczneprak-
tykistałysiępowszechnem.in.wmiastachazjatyckich.NaprzykładwPekinie
spośródistniejącychwlatach40.XXw.3250tradycyjnychzespołówdomostw
(tzw.hutongów)do2004r.wyburzonoponad2tys.(Martinez2016).Wpodob-
nysposóbzanikająenklawystarychdomów(tzw.kampong)wKualaLumpur,
Dżakarcie,Singapurze(Bunnell2002;LeitneriSheppard2017).
Wkrajachzachodnichtowarzyszącawyburzeniomskalaprotestówinaruszeń
prawlokatorówzrodziładrugągeneracjęodnowymiast,tzw.rewitalizacjęspo-
łeczną.Jejgłównymcelembyłanietylkopoprawawarunkówbytowych,lecz
takżeodrodzeniewspólnotlokalnychwzdegradowanychkwartałach.Między
innymiwtymduchu-doczasunastaniaepokithatcheryzmuizwiązanegoztym
nzaciskaniapasa”nacelespołeczneimieszkaniowe-podejmowanopróby
uzdrawianiamiastwWielkiejBrytanii(Cameron2003;Ginsburg1999;Gripaios
2002).Jednakiwtymprzypadkuefektyinterwencjipublicznejniespełniłyocze-
kiwań.JakpodkreślaCarmon(1999),działosiętak,ponieważoferowanapomoc
zregułyprzynosiładoraźnekorzyścinajbardziejpotrzebującymmieszkańcom,
aleniebyławstanietrwalezmienićichstatususpołeczno-ekonomicznego,który
bywagłównymczynnikiemdeterminującymwizerunekzdegradowanychdziel-
nic.Wtymsensierozczarowaniewalkązproblemamispołecznymiwnajtrud-
niejszychinajbardziejupośledzonychobszarachwielumiastprzyczyniłosiędo
