Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wewspółczesnejfilozofiimożnazaobserwowaćwyraźnypowrótdobadańprzyjmu-
jącychperspektywępierwszoosobową,bezjednoczesnejradykalnejnegacjinaturali-
zmu.Nagruncieepistemologiipespektywatapozwalam.in.narozwiązanieproble-
muGettiera3.obapodejściaepistemologiczne-badaniepodmiotowychwarunków
poznaniaiprzedmiotowegookreśleniawiedzy-wiążąsięzokreślonymizaletami,
aleimogąprowadzićdowieluproblemów.Wrezultacieto,cojestzaletąjednego
podejścia,okazujesięproblememdladrugiego.Ztegopowoduczęstoargumentu-
jesięzaichradykalnąodrębnością,anawetsprzecznością.Badaniepierwszoosobo-
we,możnautrzymywać,jestprzecieżczystosubiektywne,podczasgdyperspektywa
trzeciejosobyprzybliżabadaczadoustaleńocharakterzeobiektywnym.
Wniniejszejpracywystępujęprzeciwkotakiemudychotomicznemuujęciu,za-
razemwychodzącodprzekonania,żerzetelnaepistemologiapowinnawpewienspo-
sóbłączyćobieperspektywy.Takąmożliwośćzapewniafenomenologia,upodstaw
którejznajdujesiępostulatbadańpodmiotowo-przedmiotowych,czyteż,sięgającdo
terminologiitechnicznej,badańnoetyczno-noematycznych.Przedmiotemfenome-
nologiijestmianowicieszerokopojętasubiektywność,leczprzyjętametodabadaw-
czanieprowadzidokonsekwencjionaturzerelatywistycznej.Zogniskowanienasu-
biektywnościświadczyotranscendentalnymcharakterzefenomenologii,którapyta
owarunkimożliwościpoznania.Cojednakważniejsze,nastawieniunasubiektyw-
nośćtowarzyszyzłożonyaparatmetodologiczny,któryumożliwiaustaleniaejdetycz-
ne,conagrunciefenomenologiiznaczytakże,żeustaleniatemająstatusintersu-
biektywniekomunikowalnych,sprawdzalnychidyskutowalnych.Dlategogłównym
celemtejksiążkijestprezentacjaelementówfenomenologiipoznania,którąwnaj-
ogólniejszymsformułowaniurozumiesięjakoejdetyczno-transcendentalnąnaukę
wstępnąteoriiwiedzy.Ujmująctencelinaczej,możnatwierdzić,żezadaniemtejna-
ukijestopisfenomenupoznaniajakokorelatuwiedzy,abywrezultaciewyekspo-
nowaćistotętejrelacji.Zadanietonależypojmowaćzarazemsystematycznieoraz
historycznie.
Waspekciesystematycznymprzezfenomenologiępoznanianależyrozumieć
takisposóbdociekańnadpoznaniem,wktórymprzedmiotrozważań-poznanie-
traktujesięjakofenomen,awięcjakoto,coprezentujesięwokreślonysposób,apo-
nadtowanaliziestosujesięmetodologicznyaparatfenomenologii.Zadaniafenome-
nologiipoznaniadzieląsięnaogólneiszczegółowe,oilebowiemogólnymzadaniem
jesteksplikacjapoprzezopisistotypoznaniawogóle,amówiącdokładniej-relacji
odrzucałówpodziałjakobłędny,boniewłaściwielokalizującywiedzęnwgłowie”podmiotu,zob.
G.Ryle,Czymjestumysł?,przeł.iwstępW.Marciszewski,Warszawa1970,s.77-84.
3Zob.np.T.Metzinger,BeingnoOne.TeSelf-ModelTeoryofSubjectivity,Cambridge(MA),Lon-
don2003,zwłaszczas.1-3,571-576;M.vanderSchaar,TeCognitiveActandtheFirst-personPer-
spective:AnEpistemologyforConstructiveTypeTeory,nSynthese”180(2011),s.391-417;S.Galla-
gher,FantasiesandFacts:EpistemologicalandMethodologicalPerspectivesonFirst-andTird-Per-
sonPerspectives,nPhenomenologyandMind”1(2011),s.49-58.
8
