Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Momentalnośćinawrotowośćcyklujakostrukturywyrażania...
nazwania,powołaniuichdożyciawjęzyku.Wprzedostatnimwierszu
zcykluAniołowie,pytanieoichpochodzeniezawierarównieżdefinicjęich
istnienia.Toci,„którychniema”(SR,s.65,w.14),aktórymprzypisane
zostałoimięwieczne.Podobniedziejesięzrozumieniemidefiniowaniem
pojęciaorazistoty„cienia”wSadzierozstajnym.Cień,cienieczy„groma-
dycieni”,którychfrekwencyjnośćwystępowaniawtomikuLeśmiana
jestbardzowysoka,określająrównieżspecyfikęzależnościmomentalno-
ściinawrotowości.Cieńokreślastatusczegośkonkretnego(artefaktu),
możnapowiedzieć,żeodwołujedokonkretnegodesygnatu,wskazuje
nawłaściwy(choćontologicznieniewartościowany)obraz,znak,atym
samymokreślaijegonaturę(częstonieuchwytną).Stabilizujeiprofilu-
jedanyobiekt,któregojestodbiciem,wsposóbmomentalny(przejścio-
wy,ulotny,chwiejny),aleinawrotowy(mającnieciągłycharakter),skoro
podlegaznikaniu,aleipowracaniu,zawieszaniuswojejobecności,ujaw-
nianiepewnystatusontologicznyitenzwiązanyzpercepcjąwzrokocen-
trycznąpodmiotuobserwującegocień.OczywiściewmyśleniuLeśmiana
cieńmatakisamstatus(częstonawetbardziejwyrazistyczyokreślony,
pewny)jakobiekt,doktóregosięodnosi.Takjestzcieniemdziewczy-
ny,cieniemBoga„ponadmiernego”(Zielonagodzina,VII,SR,s.37),taki
charakterzawierawyrażenie:„Cień,poktórymchcęzgadnąćjej[nocy-
D.M.O.]zakształtniejasny”(Zapomnienie,SR,s.53).Cieńjestbowiemod-
biciemobiektu,aprzedewszystkimjegoistotnością,podobniejakodbicie
wzwierciadleczylustrze,odbicieczegośwoczach,liczneLeśmianowskie
„rozbłyski”rzeczywistości,podobiznyczysytuowaniewidzeniawprzód
iwspak,coprzecieżwSadzierozstajnymokazujesięważnądominantą
strukturyzującąwyobrażenieprzestrzenno-czasowe.Naturasobowtó-
rowej,lustrzanejczyrzucającejcieńrzeczywistościokreślasięprzecież
wruchusprzężonymmomentalnościinawrotowości,warunkującychsię
wzajemnieidefiniującychparadoksalnośćstatusuontologicznegodo-
świadczanejijęzykowokonstruowanejrzeczywistości.Dotykaonasfery
uchwyceniaczegośmomentalnego,coswójwłaściwystatusosiągadzięki
temu,żepodlegapowtórzeniu,powrotowi,ponownemuizawszeróżnicu-
jącemuistnieniuwkolejnychodsłonach,częstowwariantach,fragmen-
tachbądźdopowiedzeniach.
Niewyrażalnośćświatadziękijęzykowemuprocesowineosemanty-
zacji,neologizacji,owielerzadszymwSadzierozstajnymtechnikompo-
dobnymtautologizacji,sankcjonujerównieżłączliwośćmechanizmów
interpretacyjnejnawrotowościimomentalności,copozwalałoLeśmiano-
wiskonstruowaćwizerunekpoetyjakoczłowiekapierwotnego(zapewne
równieżdziękiprzemyśleniupropozycjiGiambattistyVicaoróżnicującym
35
