Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Problemschyłkuwprocesieprzekształceńł
19
napisanowierszemnależydojednejuniwersalnejdziedzinypoezji.Opisując
epopeję,posłużyłsięnarzędziamipoetykiklasycystycznej.Uznał,żewepopei
celemautorajestwzbudzanienzadziwienia”słuchaczy,dlategopowinienon
konstruowaćwydarzeniawokółjednegobohatera,którycechujesięngodnością
uwielbienia”24.Kierującsiętymiregułami,KrasickiodrzuciłEneidęWergiliusza,
JerozolimęwyzwolonąTassaorazRajutraconyMiltona.Niemniejciekawym
zabiegiembyłoznalezienieegzemplifikacjipoematuheroicznegowpostaci
Boskiejkomedii,któraprzecieżjużwcześniejfunkcjonowałajakoklasycznyepos.
Krasickimiałwątpliwości,czydziełoDantegojestistotnieeposem,jednakowoż
zewzględuna:n[ł]niektóreopisy,którebywtymrodzajupisaniamogłymieć
miejsce,osadzaćgogdzieindziejniezdajesię”25.Wostatecznymrozrachunku
stwierdził,żeBoskakomediazasługujenapochwałę,gdyżwpisujesięwwy-
szczególnionenormygatunkowepoematuheroicznego.Krasickipodczasanalizy
właściwościepopeiobrałzapodstawowekryteriumsposóbrealizowaniaprawideł
gatunkowychpoematuepickiego.Nienadałmujednakwartościnormatywnych,
wczegorezultacietylkowograniczonymstopniumiałoonowpływaćnaocenę
utworu.Opróczepopeiautorzaliczyłdotegodziałukilkamniejszychkatego-
rii:poemaheroiczne,poemaopierwiastkachnaroduorazdumę.Żadnaztych
formniebyławcześniejsamodzielnymgatunkiemliterackim,wszystkiemiały
rangępodgatunku.Pojęcietejostatniejopierałosięnaspecyficznejidentyfikacji,
dumęKrasickitraktowałbowiemnarównizutworemelegijnymoprzewadze
elementówepickich.Elementepickiuznanowięczaprzewodnidlaklasyfika-
cji,pomimotego,żedumawokresieoświeceniadefiniowanabyłajakopieśń
epicko-lirycznazzarysamiwątłejakcjiischematycznejfabułyusytuowanej
wnastrojowejscenerii.Dumajednocześniezawierałamonologgłównejpostaci,
któraopowiadahistoriezprzeszłości26.
Krasickikonstruowałswójwywód,wymieniającdalejkilkagatunków
lirycznych,takichjaksatyry,epigramata,czylifraszki,orazsielanki.Wpoetyce
Krasickiegouwidoczniłosięzupełnienowepojmowaniesielankijakogatunku
literackiego.Autorprzesunąłnadalszyplanutrwaloneprzezwiekikryterium
antyurbanistycznejtematyki,przyjmując,żestrukturalnewłaściwościsielanki
stanowiąnajważniejszywyznacznikgatunku.Wewnętrznypodziałgenologiczny
zostałopartyzarównonastrukturalizacjiwarstwyjęzykowej,jakinakategorii
styluitonacjiuczuciowej,coteżKrasickipodkreśliłtroistymrozróżnieniem
tegogatunku.Typologiatabyłapodyktowanawyodrębnieniemkryteriumtypu
opowiadania.Dogatunkówpoezjilirycznejzaliczyłponadtoelegię,nazywaną
24Z.Rejman:Klasycyzmpoety.IgnacegoKrasickiegoł,s.172.
25I.Krasicki:Orymotwórstwieł,s.11-12.
26T.Kostkiewiczowa:Duma.W:Słownikliteraturył,s.97.
