Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
powiedzinapytanie,jaknależyzorganizowaćwielofilarowysystememerytalny,
abyzapewnićzarównojegoefektywnośćekonomiczną,jakiosiągnięciepodsta-
wowychcelówspołecznych(związanychzochronąprzedryzykiembrakuwystar-
czającychśrodkówmaterialnychnastarośćiniemożnościązaspokojeniaważnych
potrzebżyciowychstarszegopokolenia),napotykamynacałykomplekspowiąza-
nychzesobąproblemów.Dotycząonem.in.strukturyinstytucjonalnejizasad
funkcjonowaniasystemupublicznegoorazsystemówdodatkowych,ichwzajem-
nychpowiązań,zarządzaniaróżnegorodzajuryzykiem(np.inwestycyjnym,ryn-
kowym,ryzykiemdługowiecznościetc.)wewnątrzsystemuemerytalnego(ijego
częściskładowych),atakżerelacjisystemuzabezpieczeniaemerytalnegodoin-
nych(pod)systemów:polityczno-prawnego,gospodarczego,czyteżdosferykultu-
ry.Wpaństwachpostsocjalistycznych,gdzieprzedtransformacjąustrojowąmono-
polnazabezpieczenieemerytalneobywatelimiałopaństwo,zbudowaniewielofila-
rowychsystemówemerytalnychjestprocesemjeszczetrudniejszymniżwkrajach,
gdzietakiesystemyistniałyoddawna,aproblememjestzapewnienierównomier-
negorozwojuiwłaściwychproporcjiwszystkichdziałającychjużoddziesiątków
latsegmentówsystemuemerytalnego.
Dotejporynajlepiejrozpoznanezostałyzjawiskaiprocesyzwiązanezfunk-
cjonowaniemireformowaniembazowych,publicznychsystemówemerytalnych.
Mniejszezainteresowanie,przynajmniejwpiśmiennictwiepolskim,budziłysyste-
mydodatkowe,zwłaszczazakładowesystemyemerytalne.Tenfaktorazsłabyjak
dotejporyrozwójzakładowychsystemówemerytalnychwPolsce(pracownicze
programyemerytalneobjętepewnymizachętamifiskalno-kosztowymi,obejmują
zaledwieok.2%ogółupracujących;równieżprogramyniekwalifikowaneskupiają
wnaszymkrajupodobną,niewielkągrupępracobiorców)stanowiłydlaautora
niniejszejpracyinspiracjędopodjęciabadańnaduwarunkowaniamirozwojuza-
kładowychsystemówemerytalnych.
Chodziłoprzytymouchwycenieprawidłowościiwypracowaniepewnejmeto-
dykibadań,któramogłabyznaleźćszerszezastosowanie.Zbadanieuwarunkowań
procesurozwojowegosystemówzakładowych-wwybranymokresieiwjednym
kraju-stanowićmajedynieegzemplifikacjędlagłównegozamysłupracy:próby
wypracowaniaisprawdzeniaprzydatnościwieloczynnikowegomodeluanalizy
zakładowychsystemówemerytalnych,którymógłbyznaleźćzastosowaniedoich
badaniawróżnychkrajachiwróżnychokresach.Modeltenuwzględniazarówno
zmienneekonomiczne,jakipozaekonomiczne-społeczneikulturowe,którepo-
nadtopodzielononaczynnikiwewnętrzne,endogeniczne-odnoszącesiędopra-
codawcówipracowników,orazzmiennezewnętrzne,egzogeniczne-odnoszące
siędootoczeniaprzedsiębiorstw(wtymtakżeuwarunkowaniawynikające
zpoziomurozwojuikonstrukcjipublicznegosystemuemerytalnego).
Zewzględunadużeznaczenieczynnikówocharakterzeinstytucjonalnym
wkształtowaniuirozwojuzarównopublicznych,jakidodatkowychsystemów
emerytalnychautornawiązujedodorobkunowejekonomiiinstytucjonalnej,
zwłaszczadoteoriiagencjiiteoriikosztówtransakcyjnych(wwersjiO.William-
