Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ὕβριςintelektualnejelitywtekstachkomediistaroatyckiej
17
(Chmury,w.230)19.Wprzeciwieństwiedonarcystycznego20tragedio-
pisarzamiałwpogardzieświatmaterialnychpotrzeb:flPrzechadzasię
wprzestworzachidumanadsłońcem”(w.225).Podobniejakwprzy-
padkuartystówteatru,równieżpracaflzawodowychmędrców”owia-
najestaurąkomediowejtajemniczości.Działalnościfilozofówpoświę-
conebyłyChmuryArystofanesa(zachowanewcałości21),Pochlebcy
Eupolisa,KonnosAmejpsjasa,SpętaniKalliasaorazWszechwidzący
Kratinosa.Możnawysnućhipotezę,żejużsamaetymologiasłowa
flfilozof”(połączeniesłówφ.λOς22iσOφός23),wskazującanajegowy-
jątkowąwiedzęniejakoautomatycznienadajemuautorytet24.Jednak
człowiekprawdziwiemądry25nigdynieokażepogardyrozmówcy
słabiejwykształconemu26.BohaterowieArystofanesa,stawiająctowa-
rzystwowłasnegointelektuponadrelacjemiędzyludzkie,ostentacyj-
nieniemajączasu,gdyprzychodządonichkomediowibohaterowie
wpotrzebie.GdyDikajopolisprosiEurypidesa,bytenpomógłmu
wzainscenizowaniuwystąpieniaprzedchóremAcharnejczyków–
tragediopisarzzdużymociąganiemzgadzasiępoświęcićmuchwilę
uwagi(w.407).flKoneserłachmaniarstwa”(por.Żaby,w.842)traktuje
wieśniakazoschłąuprzejmością,wyraźniedającmudozrozumienia,
żeniejestmilewidzianywjegodomu.PodobnieSokratesjestzbyt
pochłoniętyuczonymidywagacjaminadwiwisekcjąkomara(Chmury,
w.158),byktóryśzuczniówodważyłsięmuprzerwać.Niczymolim-
pijskibógspoglądanaStrepsjadesazkoszazawieszonegowysokonad
sceną.Pogardliwienazywagoflefemerydą”(w.223)27,alebezniego
19Por.DiogeneszApollonii(A19);Legutko2020:340.
20Wynikaonooczywiściezprzekonaniaartysty,żepiękniludzietworząpiękną
sztukę.Por.fragmenty,wktórychmowaojegodbałościofizjonomię,flbybyćmiłym
Muzom”(w.159–167)orazopisubogiegoSokratesa,któregoniestaćbyłonaobuwie
(Chmury,w.362).
21KomediowymprzedstawieniempostaciSokratesazajmowałamsięrównież
wmonografiiArystofanes(Warszawa2015)orazwkomentarzudomojegoprzekładu
Chmur(Warszawa2021).
22Gr.flmiłośnik”,flprzyjaciel”.
23Gr.flmądrość”.
24Becker2013:49.
25WPokojuArystofanesapojawiasięsłowoδOKnσ.σOφOςoznaczającekogoś,
ktojestmądry,aletylkowswoimwłasnymmniemaniu(w.44).
26Nagrunciekomediiwartoprzywołaćbalansującenagranicywytrzymałości
zniecierpliwienieSokratesawobecgłupotyizapominalstwaStrepsjadesa(Chmury,
w.627).
27PodobniesofiścizkomediiPochlebcyEupolisamówiącoflreszcie”światauży-
walipogardliwegookreśleniaflśmiertelni”fr.173.
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
