Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
DariuszRozmus
Ewolucjakulturyżydowskiejmusiałatrwaćwramachregulacjiprawnychod-
noszącychsiędowyznawcówreligiimojżeszowej.Wiemy,żebyliniminietylko
etnicznipotomkowieludnościbliskowschodniej,aleiinnegrupynarodowościo-
we,takiejakChazarowieczyniektórenszczepy”Berberów,anawetgrupySłowian
iinnychludów.
Takjakwspomniałempowyżej,kwestienaturyprawnejsąporuszanewtej
książcewróżnychmiejscachirozdziałach,m.in.wrozdzialepoświęconymsta-
tutowikaliskiemu.Prawneigospodarczeznaczenieniewątpliwieposiadaepizod
związanyzmałoznanymmennictwemhebrajskimnaziemiachpolskich.
Badaniaarcheologicznenacmentarzachżydowskichtobardzodelikatnakwe-
stia.Dotyczyonanietylkoaspektówprawamaterialnego,lecztakżeprawareligij-
nego,obyczajuorazzwykłejludzkiejwrażliwości.Tezagadnieniazostałyprzed-
stawionewewspomnianejpublikacjiz2022r.Prawneibadawcze….Wtejksiążce
przedstawionychzostanienatomiastkilkaspojrzeńnaturyprawnejnaochronę
miejscpochowkunaprzestrzenidziejów,któreuzupełnią,mamnadzieję,to,co
powiedzianoosamychcmentarzachżydowskich.
Naprzestrzeniwielulatwielokrotniewróżnychwystąpieniach2zaznaczałem,
żearcheologiażydowskawPolscedopierosięrodzi.Jejlosspoczywaobecniewrę-
kachhistoryków,historykówsztuki,konserwatorów,judaistów,aleniebagatelną
rolęzaczynająodgrywaćtakżearcheolodzy3.
Jak,mamnadzieję,żejasno,wykazałemwksiążcePrawneibadawcze…
(D.Rozmus2022),żepolskaarcheologiadojrzaładowyodrębnienianowegojej
działu,uktóregopodstawbędąleżećwrównymstopniuarcheologiabiblijna,
średniowiecza,czasównowożytnych,tzw.archeologiawojennaorazwpewnym
sensienawetuprawianaprzezemniearcheologiaprzemysłowa(archeologia
górniczo-hutnicza-Montanarcheologie).Wtejpublikacjiporuszamtakżetemat
możliwychbadańnajstarszychśladówkontaktówsłowiańsko-żydowskichzwy-
znawcamireligiimojżeszowej.Mająoneznaczenierównieżuzaraniawyłaniania
sięwczesnośredniowiecznychpaństwsłowiańskich,wtymoczywiściemonarchii
2
Dotychczasprzedstawiałemtęproblematykęróżnymśrodowiskompodczaswystąpień,m.in.na
KomisjiOrientalistycznejPANwKrakowie21listopada2016r.,pt.nPotrzebainterdyscyplinarnych
badańnadpozostałościamikulturyżydowskiejwPolsce”
,nakomisjiHistoriiiKulturyŻydówPAU
wKrakowie15listopada2017r.,pt.nZałożeniabadawczearcheologiiżydowskiej”
,naKomisjiArche-
ologicznejPANwKrakowie27marca2018r.,pt.nProblematykatzw.archeologiiżydowskiej.Wybrane
przykłady”oraznaKonferencjinPrzeszłośćmaprzyszłość!/TePasthasaFuture!”14-18marca2022,
WydziałArcheologiiUniwersytetuWarszawskiego.Sesja:ArcheologiacmentarzyżydowskichwEuro-
pieCentralnej/ArchaeologyofJewishcemeteriesinCentralEuropewaspekcieinwentaryzacyjnym.
3
Wwieluprzypadkachniezbędnajestreakcjaprawników.Tymbardziejże,jaktosłusznieprzed-
stawiłJerzyTopolski,historia(moimzdaniemwnajszerszymtegosłowaznaczeniu)jestwiedzą(czy
nauką)praktyczną,skierowanąkuprzyszłości(E.Domańska2016,s.13).Archeologiawspomaga
badaniahistoryczneiczasamiwyznaczaichnowekierunki.Archeologiażydowskabędzierównież
wielezawdzięczaćhistorii,historiisztukioraznumizmatyce.Archeologiężydowskąmożnatrakto-
waćjakoarcheologięsensustricto,będącągałęziąszerokopojmowanychnaukhistorycznych.
