Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mapowaniemonstrualności…
negojestnamnieznana,aoktórejniewiarygodniemówisię,żejąza-
mieszkująlegendarniAntypodzi.
Przyjmujesię,żepotencjalneistnienienieznanejczęściświatazostałouwa-
runkowaneprzezflmapęstrefową”
,wywodzącąsięzkomentarzaMakrobiusza
(IV/Vw.)doSnuScypionaztraktatuDerepublicaCycerona.flMapastrefowa”
zorganizowanajestwokółosiwertykalnejpółnoc–południeidzieliZiemię
napięćstrefklimatycznych,którychideapowstałajużwstarożytnejGrecji,
wkręguParmenidesa.Dwiezimne,określaneprzymiotnikieminhabitabilis
(niezamieszkały),obejmująpółnocnyipołudniowybiegun,adwiekolejne–to
umiarkowane,przecięteprzezgorącąstrefęrównikową(zonatorridalubzona
perusta)21.Zamieszkałemogłybyćtylkostrefyumiarkowane,natomiastobszar
równikowyuznawanybyłzaniemożliwydoprzekroczeniazewzględuna
ogromnyupałczyteżpasoceanówoddzielającychpółkule.IdeaMakrobiusza
zostałarozpowszechnionadziękidziełuMarcjanusaKapelliDenuptiisPhilolo-
giaeetMercuri(IV/Vw.n.e.).Tentraktatosiedmiusztukachwyzwolonychstał
sięjednymzgłównychpodręcznikówencyklopedycznychwśredniowieczu.Co
równieżistotne,KapellautrwaliłużycienazwyAntipodes22wdwóchznacze-
niach–naokreślenieplemienialudzi,którychumiejscowieniesprawia,żeich
stopyzwróconesąwprzeciwnąstronęniżnasze23,orazjakoterminokreślający
odległyregionZiemi24.
Niemniejjednaknależysądzić,żewprzeciwieństwiedomapyT-O,
przedstawiającejtrzykontynenty,flmapastrefowa”umożliwiaławyobrażenie
nieznanejczęściświatanadalekimpołudniu,któramogłabyćzamieszkała
przezludymonstrualne,nieprzynależnedochrześciańskiejekumeny.Część
25
21Por.E.Edson:MappingTimeandSpaceł,s.6–7;D.Woodward:MedievalMappae-
mundił,s.300.
22Gr.anti–lprzeciwny’;pous,pod-–lstopa’;łac.pes,pedis–lstopa’.
23Interesującym,późnymświadectwemtrwałościtegowyobrażeniawliteraturze
polskiejjestfragmentWojnychocimskiejWacławaPotockiego,gdzieobrazFebawzboga-
conyzostałowizjęluduantypodównaprzeciwnejpółkuliZiemi:
[ł]kędyantypodzi,
(Naródczłeczy,piętamiwnaszepiętygodzi:
Oninam,mysięimteżdziwujemywzajem,
Jakimkształtem,jakimtodziejesięzwyczajem,
Żewniebonieprzepadną,gdyodziemięwiszą.)
W.Potocki:Transakcjawojnychocimskiej,IX,w.335–339
Idem:Dzieła.T.1:Transakcjawojnychocimskiejiinneutworyzlat1669-1680.Oprac.
L.Kukulski.SłowemwstępnympoprzedziłaB.Otwinowska.Warszawa1987,s.64.
24Por.J.B.Friedman:TheMonstrousRacesinMedievalArtandThought.NewYork
2000,s.47.
