Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Twórczość,życieiświatopoglądGregoraStrniży
złudzeńzarównoświatnrzeczywistościobiektywnej”,jakiświatnsubiektywnych
ideałów”.Poezjata,określanajakoalienacyjna,jestwynikiemmiędzyinnymi
przeżytejwczasiewojnytraumy,jakrównieżdokonującychsięprocesówcywi-
lizacyjnych.Miałynaniąwpływtakżeróżneprądyartystyczne,myślowe,nowe
iniecostarsze,obecnewówczesnejfilozofii,literaturzeisztuce.nIterazotworzyły
sięprzedlirykąsłoweńskąnowe,niewyczerpaneizpewnościąinspirująceobszary:
obszarywspółczesnejproblematykiegzystencjalnej”14.Poecisięgnęlirównieżpo
fantastykę,obrazyprymitywnejibarbarzyńskiejkultury,niejednoznacznąrzeczy-
wistośćmitu,jakrównieżpolegendyibajki,przepełnioneistotamibaśniowymi
(diabły,zjawy).Zrezygnowalinatomiastzmimetyzmu,aichwizjepoetyckiesągro-
teskowozniekształcone,niejednokrotnienadrealistyczne.Komicznaprowokacja
iparodiawspółistniejąwichpoezjiztragizmem,natomiastpodniosłośćzsarkaz-
mem.Przekładasiętonarzeczywistośćpoetyckąpozbawionąsensu,harmonii
czystabilizacji.Toświatabsurdalny,odartyzcudowności,odstraszający,przepeł-
nionyczarnymhumoremoraztragicznympatosem
15
.Pierwszoosobowawypo-
wiedźustępujeformieosobydrugiejitrzeciej.Dogłosudochodzilirykasytuacyjna.
nPrzełomwzakresieformylirycznejwidocznyjesttakżewdźwiękowo-rytmicznej
organizacjiwypowiedzi.UZajcazwracauwagęspecyficzny,podobnydozaklina-
nia,rytmwierszawolnego,zaczerpniętyzestarodawnychformmagicznychlub
zmuzycznejimprowizacji.Późniejpoetatenrozbijenawetskładniowyporządek
zdań,które,jąkającsięjakby,krążąwokółprzemilczanychsensów.Poetaweks-
presywnejwyobraźniwykorzystujeintensywnebarwy,obrazypierwotnejnatury,
elementymitówibajek,ikonografięchrześcijańską,symbolicznieprzekształcone
iegzotycznekrajobrazy”16.
Trzeciąfazęwpoezjipowojennejreprezentująprzedewszystkimartyści:Dane
Zajc,VenoTaufer,GregorStrniżaiSażaVegri.Wlatach1960-1964bylioniskupieni
wokółwspomnianegojużczasopismanPerspektive”i,mimoróżnicwichtwórczo-
ści,określanisąwspólnymmianemnkrytycznageneracja”17.Natakieokreślenie
zpewnościąmiałwpływkrytycznystosunekartystówdowładzyisystemurzą-
dzenia,acozatymidzie-buntprzeciwkozniewoleniu,dyktaturzeiograniczeniu
wolnościwypowiedzi
18
.Jednocześnieliteraturataniezyskałaaprobatypolityki
14
nInzdajsosepredslovenskolirikoodprlanova,sveśa,neizćrpanaingotovotudizatovabljiva
terneizogibnapodroćja:podroćjasodobneeksistencialneproblematike”.B.Paternu,H.Glużić-
-Krisper,M.Kmecl:Slovenskaknijževnost1945-1965.Ljubljana,Slovenskamatica,1967,s.11.
15Por.I.Novak-Popov:Przechadzkipoetyckie.Tłum.M.Matuszewska.nOpcje”2004,
nr1/2,s.19.
16Ibidem,s.20.
17B.Paternu,H.Glużić-Krisper,M.Kmecl:Slovenskaknijževnostł,s.171.
18
Okonflikciezwładząświadczyteżfakt,istotnyrównieżdlapełniejszegorozumieniaówczes-
nychliterackichikulturowo-politycznychwarunków,żezarównopierwszytomikZajcaPožgana
trava,jakipierwszytomikTauferaSvinćenezvezdezostaływydanenakłademwłasnym,tzw.samo-
založba.JedyniedebiutanckitomikStrniży(zpozorubardziejnklasyczny”)opublikowanyzostał
przezwydawnictwopubliczne.
