Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okoncepcjinaśladowanianaturywrefleksjiestetyczno-literackiejoświecenia
poetazeświatawyobrażeńwracanazaddoświatarzeczywistegoito,
coegzystowałotylkowjegomyśli,przybierawewszystkieformy
zmysłowe,nadającmubyt,życie,czasimiejsce41.
J.Korzeniowski:Kurspoezji,s.30
Mamytutajniejakopunktdojściaklasycznejkoncepcjimimesis;stądbli-
skodouczynieniaprzedmiotemdziełasubiektywnegoświataprzeżyćsamego
autora42.Wtymmiejscujakoważnynasuwasiękontekstrefleksjiestetycznej
ImmanuelaKantaijegokoncepcjiartystycznegogeniuszu43,atakżepoglądów
innychprzedstawicieliklasycznejestetykiniemieckiej,raczejniechętnychteorii
mimetycznej,przynajmniejwjejrozpowszechnionejwówczaswersji,propono-
wanejprzezCharles’aBateux44.
Wnowym,romantycznymrozumieniupoezjitwórcabędzieprzedstawiany
częstoniejakonaśladowcadziełnatury,leczodkrywcadziałającychwniejsił
sprawczych.Westetyceromantyzmubowiem(aprzynajmniejwjejistotnym
nurcie)naturapostrzeganajestjakociągłyprocestwórczy,którypoetawinien
powtórzyć.PiotrŻbikowski,krótkostreszczającpoglądyMaurycegoMochnac-
kiegowtymzakresie,stwierdza,że:
poezjanaśladujenaturę,aletylkowtymznaczeniu,żejest,podob-
niejaknatura,aktemtwórczej,życiodajnejkreacji,wktórejtrakcie
poeta-sztukmistrz[…]nadajefljestestworzeczom”,czylinadajeim
nowy,wpełnisamodzielnyiautonomicznybyt45.
SamMochnacki,inspirującsięwdużejmierzepojmowaniemnatury
wówczesnejfilozofiiniemieckiej(główniewpismachFriedrichaWilhelma
29
41MarekStaniszuważa,żewefekcietwórcazarazemuniezależniasięodnatury
izostajejejwierny.flUniezależniasię,boabstrahujeodnaturyrozumianejjakorzeczy-
wistośćdoświadczalnaempirycznie.Pozostajejejwierny,gdyżudoskonalają,respek-
tującprzytymnajgłębsząistotę»natury«,czyliracjonalneprawaniąrządzące”(Wczes-
noromantycznesporyopoezję…,s.117).
42Oddzielnyproblemnatymetapieprzemianpolskiejmyśliestetyczno-literackiej
tokoncepcjapoezjiFranciszkaWężyka,niezwiązanajednakbezpośredniozomawia-
nymitutajsprawami.
43OstatniopodejmujetękwestięKrzysztofWawrzonkowski:Smak,geniusz,sztuka.
FilozofapięknaAlexandraGerardawświetleestetykikantowskiej.Toruń2009,s.207—217.
44Natentematzob.refleksjeKingiKaśkiewicz:Wpływfrancuskichestetykównatu-
ralistycznychosiemnastegowiekunaklasycznąestetykęniemiecką.Toruń2010,s.246—259.
45P.Żbikowski:Klasycyzmpostanisławowski…,s.144.
