Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Lindyberg,Świat(y)"upośledzonego"macierzyństwa,Kraków2012
ISBN:978-83-7587-986-5,©byIwonaLindyberg,2012;©byOficynaWydawnicza„Impuls”,2012
8
Wstęp
WedługA.Sobolewskiejnarodzinydzieckaupośledzonegowyglądająinaczej:
[...]zamiastradosnegoświętowaniapanujewokółniegosmutekirezygna-
cja.Znajomiczęstozmieniająsięw„przyjaciółHioba”,którzyniechcący
raniązamiastpocieszać.Wistociejesttookresżałobypocudownym,„wy-
marzonym”dziecku,któremiałosięnarodzić(1994,s.18).
Takzwanemutrudnemumacierzyństwujakowydarzeniuprzełomowemuto-
warzyszynawieluetapachcierpienie.Jesttotenrodzajdoświadczenia,wktórym
łatwouchwycićpoczątek,aleczłowiekniejestwstanieprzewidziećjegokońca,
cododatkowopotęgujeból.Kryzystożsamościosobycierpiącej,osamotnienie
i„kurczeniesię”wewnętrznegoświata–wszystkotomożesięskładaćnatrajek-
torięmacierzyńskiegocierpienia.
Kobietanierodzisięmatką,alezostajeniąpoprzebyciupewnejdrogiży-
ciowej.Właściwieniemalkażdejkobiecie,zanimzostaniematką,znanyjest
stereotypmatkibezwarunkowopoświęcającejsiędladziecka.Ówwizerunek
wspaniałej,bezinteresownejmatkijestniejednokrotnieźródłempoczuciawiny
ifrustracji,żeniejestsięmatkąidealną(por.A.Rich,2000).Stereotypmatki
kochającejbezwarunkowo,„wyposażonej”winstynktmacierzyński,jestzakorze-
nionywhistoriinaszejpatriarchalnejkultury.Kreowanybyłrównieżprzezwieki
wliteraturzeczysztuce(por.E.Badinter,1998).Wystarczysięjednakrozejrzeć
wokół,abysięprzekonać,żemitkobiety-matki,mogącejsięspełnićtylkowje-
dynejroliżyciowej–„byciumatką”,obecnyjestdodziśwnaszejcodzienności.
Macierzyństwojakotakieniemiałobyćprzedmiotemmoichbadańanigłów-
nym„bohaterem”mojejpracybadawczej.Matkijednakbyłypodmiotamimoich
badańitowłaśnieichsubiektywneprzeżycia,ich„osobisteprawdy”,historie
miałystanowićdlamniemateriałsłużącyukazaniuobrazuupośledzeniawłas-
negodziecka.Jużnaetapieopracowywaniadanychjakościowychibiograficz-
negoodtwarzaniarzeczywistościbadanychmatekokazałosięjednak,żeprzede
wszystkimbędzietoopowieśćoróżnychobliczachmacierzyństwa,którezuwa-
ginaniepełnosprawnośćintelektualnądzieckamożnaumownienazwać„upo-
śledzonym”.Cudzysłówwtymokreśleniuoznacza,żemamydoczynieniaze
społecznymetykietowaniemikulturowymuwikłaniemtakiegomacierzyństwa,
gdzieprzyjmujesięzałożenie,iżupośledzeniedzieckaimplikuje„upośledzenie”
macierzyństwa.Ichoćpierwotniewcentrummojegozainteresowaniaznalazły
sięznaczenianadawaneupośledzeniuwłasnegodziecka,tosamo„upośledzenie”
możnatutraktowaćjakpewnegorodzajufiltrzmieniającysposóbrekonstruowa-
niawłasnychdoświadczeńbiograficznychprzezbadanematki.
Wkontekścieprzeprowadzonychprzezemniebadańistotnąkwestiąstałosię
dlamnieukazanieodrębnychświatówbadanychmatek–wzasadzienależałoby
powiedzieć:„mikroświatów”.Takieświatystanowiąbiograficzniezrekonstru-
owanerzeczywistościbadanychmatek,któresąwjakimśsensie„naznaczone”
upośledzeniemdziecka,alenieoznaczato,żemożemytumówićo„upośledzo-
