Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
karykaturalnieupraszczanych,apotembezzastrzeżeńprzyswajanych:
istnieje(awkażdymrazieliczysię)jedynieto,cojestpostrzegalne,cojest
bezpośredniodanezmysłom–awięcniesensniebezpośredni.
Drugirodzajkrytykiodwracasprawy:przedchwiląbyłojedynieto,
cobezpośrednie,terazbędziejużtylkoto,coniebezpośrednie.Wychodząc
prawdopodobnieodromantycznegoodrzuceniahierarchii,choćbytych
istniejącychwjęzyku,Nietzscheczyjegowspółcześnispadkobiercybędą
mówić,żeniemasensuwłaściwego,żewszystkojestmetaforą;sąjedynie
różnicestopnia,anienatury.Słowanigdynieujmująistotyrzeczy,lecz
tylkoprzywołująjeniebezpośrednio.Aprzecieżjeśliwszystkojestmetaforą,
tonicniąniejest.Itedwarodzajekrytyki,wynikająceztak
przeciwstawnychpunktówwidzenia,spotykająsię–rzeczciekawa–wswej
konkluzji,któraodrzucaswoistąnaturę,awięcistnienie,symboliczności
językowej.Geometrięznaczeniaredukujesięitu,itamdojednegotylko
wymiaru.
Jeżelijazkoleiodrzucamtedwaprzeciwstawnepunktywidzenia,jeżeli
uparciewierzęwistnieniefaktówsymbolicznych,toniedlatego,żeuważam
siebiezaposiadaczajakiejśfilozoficznejprawdywyższejodempiryzmu
jednychioddogmatyzmudrugich,aleraczejdlatego,żemojaintuicja
uczestnikakomunikacjisłownejnieupoważniamniedoutożsamianiadwóch
takróżnychsytuacji,jakta,wktórejmówię„tutajjestzimno”,aby
oznajmić,żetutajjestzimno,orazta,wktórejwypowiadamtosamo
zdanie,abydaćdozrozumienia,żetrzebazamknąćokno.Czyteżkiedy
zdanie„Tyśmójlewwspaniały!”5jestadresowaneprzezlwicę(któramówi)
dojejmałżonkaikiedytosamozdaniewychodzizustkobietyijest
adresowanedoHernaniego.Zdolnośćstwierdzeniatejróżnicywydajemisię
nieodłącznącechąistotyludzkiej,apróbajejzrozumienia–celemkażdej
teoriisymbolicznościjęzykowej.
Językoweiniejęzykowe
Dorzeczownika„symboliczność”zawszedodajęprzymiotnik„językowa”,
gdyżmyślę,jakwieluinnych,żeistniejesymbolicznośćniejęzykowa.Gwoli
ścisłości:wzjawiskusymbolicznymniemaniczegoczystojęzykowego,
mowajesttylkojegonośnikiem.Sensywtórnelubniebezpośrednie
sąwywoływaneprzezskojarzenie;dobrzeotymwiedzianowstarożytności,
skoroklasyfikowanotropyiskojarzeniawtakisamsposób;otóżkojarzenie
jestprocesempsychicznym,którynapewnoniejestswoiściejęzykowy
–równiedobrzekojarzymyprzedmiotylubczynności,aijakaśsytuacja
możebyćsymboliczna,podobniejakjakiśgest.Nieistnieje„sens
metaforyczny”wjęzyku,którybyłbyjakiegośszczególnegorodzaju,
niesprowadzalnegozarównodosensujęzykowegowogóle,jakiido
procesówponadjęzykowych,takichjakkojarzenie–sensywywoływane
niebezpośredniotosensytakiejakinne,różniąsięjedyniesposobem
wywoływania,którypolegawłaśnienakojarzeniuobecnegoznieobecnym.
WidziałtojużwyraźnieFriedrichSchleiermacher:„Słowabranewsensie
przenośnymzachowująswewłaściweiścisłeznaczenieiwywołująswój
efekttylkoprzezskojarzeniepojęć,naktóreliczypisarz”.
Możnabyjednakprzeprowadzićnastępującerozumowanie:wystarczyłoby
uznaćnieswoistycharakterznaczenia–uznaćzatem,żejestonojedynie
