Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naprawie.PodhasłamiwolnościirównościwobecBogaibraterstwa,tworzyłosię
społeczeństwoobywatelskie
28
.Godnaegzystencjaobywatelinierozerwalniewiązała
sięzzapewnieniembytuizdobyczykultury
,któreludziestanowiącytewspólnoty
tworzyli
29
.Chrześcijaństwostanowiłoswoistespoiwoopartenakulturzeiwierze,
jednoczącychludziwewspólnoty
,którebyligotowibronić,jakowłasnejodrębności
religijnejitożsamości.Wopiniihistoryków(ł)samorządnośćbyłacechąkulturyeuropejskiej
nieznanąspołeczeństwominnychczęściświata,innychkręgówcywilizacjikulturowych30.
Wyodrębnieniesięsamorządowychinstytucjibyłoefektemwieloletniegoprocesu,
zapoczątkowanegoprzezlokacjęmiast
31
,którebyłyośrodkamiintegrującymiróżne
grupyspołeczneistanowepodwzględempolitycznym,gospodarczymiterytorialnym.
Zprzeprowadzonychprzezautoraopracowaniabadańliteraturyhistorycznej
wynika,że(ł)instytucjesamorządowesprzyjałyumacnianiuobywatelskiejtożsamości,dając
grupomijednostkommożnośćaktywnegoudziałuworganizowaniumiast,cechówczykorporacji,
atakżewspółuczestniczeniawpodejmowaniudotyczącychichdecyzji
32
.Procesykształtowania
sięstruktursamorządowychbyłyzależneodotrzymaniaodmonarchyokreślonych
prawemlokacyjnymuprawnień,którewiązałysięzesprawowaniemwładzyna
administrowanymterenie
33
.Uprawnieniawładczesamorządówbyłyograniczane
zarządemterytorialnymsprawowanymprzezurzędykrólewskieiziemskie(stanowe).
Urzędnikamikrólewskimilokalnegozarządubylistarostowie,którzyodXVw
.uzyskali
(kosztemkasztelanów)ważneuprawnieniawobecmiast.Starostowiezatwierdzaliskład
radmiejskichisprawowalikontrolęnaddziałalnościąwładzmiejskich,zwłaszcza
wzakresiefinansów
34
.Rozwójmiast,związanyzwzrostemhandlu,rzemiosła,
produkcjirolnejorazlądowychiwodnychszlakówkomunikacyjnych,byłniewątpliwie
czynnikiemsprzyjającymtworzeniusięponadgminnych–powiatowychstruktur
podziałuterytorialnegopaństwa,wktórychwładzęznadaniakrólasprawował
starosta.Zatemzhistorycznegopunktuwidzeniaistnieniepowiatuiurzędu
28
J.Kłoczowski,PrzemianywchrześcijaństwiezachodnimXI–XIIIwieku,w:RozkwitśredniowiecznejEuropy,
red.H.Samsonowicz,DomWydawniczyBellona,Warszawa2001,s.16–55,wskazówkibibliograficzne,
s.525–527.
29
WedługJerzegoKłoczowskiego–samorządytychwspólnotstanowiłyichcechęzasadniczą,samorządróżnego
stopniaoczywiścieioktórywypadałonierazdługowalczyć,alektórystanowiłzarazemwymiernąwartośćiwarunek
godnejegzystencji.Zob.J.Kłoczowski,PułtuskiMazowszepółnocno-wschodniejRzeczypospolitejchrześcijańskiej,
w:Pułtusk–600latsamorządu,red.HSamsonowicz,Warszawa2006,s.18.
30
J.Chińska-Mika,Społecznośćsamorządna–społecznościąeuropejską,w:Pułtusk–600latłs.39.
31
32
Ibidem,s.30.
Ibidem,s.34.
33
H.Samsonowicz,SamorządmiastPolskiśredniowiecznej,w:Polskietradycjesamorządoweaheraldyka,
WydawnictwoUMCS,Lublin1992,s.16–18.
34
M.Kallas,op.cit.,s.125.
23
