Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.Wprowadzenie.Systemfinansowywewspółczesnejgospodarcerynkowej
sąkosztaminaturyinformacyjnej,powstającyminaskutekniepewnościwprocesie
wymianyrynkowej.Sprawnedokonywaniewymiany,tj.przenoszenieprawwłasności
dodóbr,awięcdokonywanietransakcji,pociągazasobąpotrzebęichwyceny,atakże
stworzeniareguł(zasad,procedur)pozwalającychnapłynnedochodzenietransakcji
doskutku.Systemfinansowy,podobniejakcałainstytucjonalnastrukturagospo-
darki,mazatemzazadanieobniżaniekosztówtransakcyjnychpowstającychwproce-
siegospodarowaniaprzezspołeczeństwo(North1990).
Powyższesformułowania,choćniewątpliwiedotykająfundamentalnychprze-
słanekistnieniasystemufinansowego,sąjednakbardzoogólne.Dlategoteż,nie
rezygnujączdotychczasowegoujęciauwypuklającegozadaniasystemufinansowego
względemprzedsiębiorstwigospodarstwdomowych,przedstawimyterazusługiświad-
czoneprzezsystemfinansowywkategoriachkilkufunkcji.
Systemfinansowyrealizujetrzyfunkcje(wiązkizadań):
•monetarną,
•kapitałowo-redystrybucyjną,
•kontrolną.
Funkcjamonetarna.Polegaonanatym,żesystemfinansowydostarczapod-
miotomniefinansowympodstawowegodlafunkcjonowaniagospodarkirynkowej
instrumentu,jakimjestpieniądziumożliwiajegoobieg,tj.ruchzwiązanyzpłatnoś-
ciami(rozliczeniami)zachodzącymiwzwiązkuzbieżącądziałalnościągospodarczą.
Omawianafunkcjaodnosisięprzedewszystkimdorolipieniądzajakośrodka
dokonywaniatransakcji(atakżedowarunkującejjąfunkcjimiernikawartości),co
oznacza,żedotyczyonaszerokorozumianychkwestiipłynnościwgospodarce.Awięc
gdymowaofunkcjimonetarnej,towpraktycechodziodwiekwestie:okreowanie
pieniądza(wtymprowadzeniepolitykipieniężnej)orazoproblematykęmechanizmu
(systemu)płatniczego.
Funkcjakapitałowo-redystrybucyjna.Dziękiistnieniusystemufinansowegomoż-
liwyjestprzepływwolnychśrodkówpieniężnychodpodmiotówdysponującychnimi
dopodmiotówchcącychznichkorzystać.Niechodzitutylkoomechanizmzamiany
prywatnychoszczędnościwprywatneinwestycje,tj.odobrowolnyprzepływwolnych
środkówpieniężnychodjednosteknadwyżkowychdojednostekdeficytowych,które
wykorzystująjedopowiększeniamajątkuwdrodzedokonywaniaróżnegorodzaju
inwestycjirzeczowych.Systemfinansowyjestbowiemmechanizmemzamianyzarów-
nodobrowolnychoszczędności,jakiśrodkówwymuszonychzapomocąinstrumentów
fiskalnych(tzw.funduszypublicznych)winwestycjesferyrealnejoraz–wmniejszym
lubwiększymstopniu–wkonsumpcjępubliczną(zbiorową)iindywidualną.
Wpraktycewramachtejfunkcjichodziwięcgłównieodwiekwestie.Popierw-
sze,ousługiniezbędnedobezpośredniegofinansowaniawzrostugospodarczego.Po
drugie,opowstawanieorazrozdysponowywanieśrodkówdofinansowaniatzw.dóbr
publicznych(np.obronynarodowej),usługspołecznych(najczęściejchodzituousługi
edukacyjneorazmedyczne)orazświadczeńspołecznych(zasiłków,emeryturitp.).
Funkcjakontrolna.Wramachtejfunkcjisystemfinansowyumożliwiakontrolę
nadstrumieniamipieniężnymi,wszczególnościnadśrodkamizainwestowanymi,
wypożyczonymiiredystrybuowanymiwprzeszłości.Przepływystrumienipieniężnych
