Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
SystemsocjologicznyLudwikaGumplowicza
UjawniasiętutajdeterminizmGumplowicza,którywierzyłwmocpraw
naturykierującychpoczynaniamiludzkimi.
Bojakżemożnaprzypuszczać,żebywtymbezgranicznymwszechświecie,którycałypo-
ruszasięwedługstałychpraw,wtejprzyrodzie,którawszędzieizawszeprawidłowosię
rozwijaistanowijedennieprzerwanyłańcuchprzyczynowości[ł]jakieśplemięmrów-
czemogłosięwyłamaćspodogólnegoprawaprzyczynowościistanowićosobiewedług
własnejwoli117.
Trzebatuzadaćpytanie:jakiezjawiskonastępuje,gdyróżnicemiędzyrasami
sięniepogłębiają,alezmniejszają?Gumplowiczmiałodpowiedźnatopytanie-
następujewtedyzjawiskosyngenizmu.PodtympojęciemrozumiałDzjawisko
polegającenatym,żewżyciuspołecznympewnegrupyludzi,którzyczujądo
siebiejakąśbliższąprzynależność,starająsięwystępowaćwwalceowładzęjako
jednolityczynnik,abytęwładzęprzeztołatwiejosiągnąć”118.Abywzmocnić
powstającezDuczućjednostek”więzy,następuje,,łańcuchmałżeństw”,który
sprawia,żeobiegrupystająsięnierozerwalne.Wydajesięjednak,żezjawisko
syngenizmuniejestdokładnymprzeciwieństwemkonfliktu.Połączonegrupy
ponowniestajądowalki,tymrazemmocniejsze.Cowięcej,wydajesię,żesyn-
genizmnietyleprowadzidozaprzestaniakonfliktówmiędzyrasami,coraczej
doujednoliceniasięgruppodobnychpodwzględemrasowym.Wartotuzauwa-
żyć,żeuGumplowiczaprzemoczawszekierujesięnazewnątrzgrup,wstronę
członkówinnegoplemieniaczyrasy.
KonfliktwteoriiGumplowicza,jakkolwiekwiążesięzużyciemprzemocy,
jestspołeczniezjawiskiempozytywnym,ponieważprowadzidopostępu.Co
więcej,jestnajwyższymstopniemrozwojurasy-dopierowtedy,gdyrasajest
gotowawejśćwkonfliktzinnąrasą,osiągapełnądojrzałość.Choćsamkonflikt
jestinstynktownyinaturalny,niekoniecznieprzebiegaprosto:naimwyższym
poziomierozwojustojągrupywzajemniesięzwalczające,tymwalkastajesiębar-
dziejskomplikowana.Wkonflikciedwóchrasjednązawszeczekaklęska,acoza
tymidzie-kresjejistnienia,gdyżjakopokonanazostaniewybitalubwchłonię-
taprzezrasęzwycięską.Dowycięciawpieńjednejgrupyprzezdrugądochodzi
wprzypadku,gdydobrzezintegrowanadużagrupanapotykamniejszą,wktórej
więzyniesątaksilne.Gdyjednakspotykająsiędwiegrupynarównymetapie
rozwoju,następujewchłonięciejednejprzezdrugą.Tenproces,nazywanyprzez
Gumplowiczaamalgamacją,prowadzidowytworzeniasięnarodu.Otym,jak
kształtująsięwięzyhistoryczne,decydujązwycięzcy-tooninarzucająpodbitej
rasieswójjęzyk,historięikulturę,atakżereligię.Coważne,procesten,choćza-
czynasięodprzemocy,popewnymczasiejużjejniewymaga.Członkowiegrupy
podbitejzapominająbowiem,żejęzykireligiazostałyimnarzucone,iprzyjmu-
117Idem,GdybymsięspotkałzKantem,w:Prawda.Książkapamiątkowadlauczczeniadwudzie-
stopięcioleciadziałalnościAleksandraŚwiętochowskiego.1870-1895,Lwów-Petersburg1899,s.164.
118Idem,DerRassenkampf…,s.246.
