Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ceniaustawodawstwawzakresieubezpieczeńspołecznych.Międzyzaborczymi
mocarstwamiwystępowałyolbrzymiedysproporcjewzakresieustawodawstwa
ozabezpieczeniachspołecznych:wzaborzepruskimpanowałładwtymzakre-
sie,natomiastwzaborzerosyjskimwystępowałasytuacjazupełnieodmienna,
związanazbrakiemjasnychuregulowańprawnych.
Rozbieżnościwustawodawstwieubezpieczeniowymwymusiłynapolskich
władzachpaństwowychdziałaniadwojakiegorodzaju:zjednejstronyrozbudo-
węirozwójubezpieczeńspołecznych,azdrugiejujednolicenie(scalenie)usta-
wodawstwaspołecznego(socjalnego)wskalicałegokraju.Poczynaniawładz
państwowychwtymzakresiespotykałysięzewsparciemzainteresowanych
grupspołecznych,atakżeorganizacjizawodowych.
WokresiemiędzywojennymfunkcjonowaływPolsceczteryrodzajeubez-
pieczeńspołecznych:emerytalne,chorobowe,wypadkoweorazodbezrobocia,
któreobejmowaływszystkieznaneryzykalosowe.Zpunktuwidzeniazasięgu
terytorialnegojedynieubezpieczenieodbezrobociafunkcjonowałowcałym
kraju.Wprzypadkupozostałychrodzajówubezpieczeńspołecznychwystępowa-
łynatomiastżnicewposzczególnychregionachkraju(wynikałyonezod-
miennychuregulowańprawnychiżnegopoziomurozwojugospodarczego
wposzczególnychpaństwachrozbiorowych).
Womawianymokresienajwiększeodmiennościwzakresieubezpieczeń
społecznychwystępowałynaGórnymŚląsku(wgórnośląskiejczęściwojewódz-
twaśląskiego).Oodrębności(unikatowości)idualnościubezpieczeniowejtego
regionuzadecydowałyprzyczynyekonomiczne(byłtogłównyokręggórniczo-
-przemysłowywIIRzeczypospolitej),społeczne(przemysłowyirobotniczy
charaktertegoregionuznajdowałswojeodbiciewstrukturzespołeczno-
zawodowejludności,bowiemszybkowzrastałodsetekosóbutrzymującychsię
zpracywprzemyśle,rzemiośle,handluikomunikacji),polityczne,wtymunika-
towerozwiązaniaprawnewpostaciautonomiioraznarodowościowe(silnapo-
zycjaekonomicznamniejszościniemieckiej).ObokwszystkichznanychwPol-
scerodzajówubezpieczeńspołecznychistniałytutakżeunikatowe,zawodowe
ubezpieczeniagórnikówzwanebrackimi(oferowałyonedodatkowodwaro-
dzajeubezpieczeń:choroboweorazpensyjne:emerytalno-rentowe)
3.
UbezpieczeniabrackiefunkcjonującenaGórnymŚląskubyłynajstarszymi
historycznie(pojawiłysięjużwXVwieku,aokrzepływXIXwiekuwraz
zrozwojemgórnictwawęglakamiennego)ijedynymiwPolscezawodowymi
3Ubezpieczeniagórniczefunkcjonowaływewszystkichtrzechzagłębiachwęglowychów-
czesnejPolski,przyczymjedynienaGórnymŚląskuposiadałyonescentralizowanąorazrozbu-
dowanąstrukturęorganizacyjną,któraprzetrwałaażdokońcaIIRzeczypospolitej.Ostatecznie
ubezpieczeniabrackiewgórnictwieprzestałyfunkcjonowaćdopierow1950roku.
10