Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Ossowski,Szarlatanówniktniekocha.StudiaiszkiceoGałczyńskim,
Kraków2006,ISBN83-7271-373-1,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2006
10
Mojeposzukiwanianatejhistorycznoliterackiejdrodze–wistociestanowią-
cejsynkretycznylabirynt„izmów”,wktórymmusiałemsiętakżenatknąćna„no-
woczesnyklasycyzm”–odbywająsięwprocesielekturyuświadamiającej,naczym
polegałaawangardowastrategiakarnawalizacjiidesakralizacjiliteratury,innowa-
cyjnegouwalnianiajejodobowiązkówpozaestetycznych,wyraźnegoformułowania
immanentnejpoetykigroteskiwśródchaosuprzeżytkówikontynuacjimłodopol-
skichformprozatorskich,którymiwyróżniałysięlatadwudzieste,pobrzmiewające
łabędzimśpiewemfindesiècle’u.
Kolejnarozprawka„UTALENTOWANYliterat,publicysta,poeta,młody,lat22,
przystojny,inteligentny...”.Satyryk„CyrulikaWarszawskiego”zawdzięczaswójtytuł
zmyślonemuinseratowi,zamieszczonemuwtymwłaśnietygodniku,wrubryce
Mydło,którejszyderczyśmiechikomizmstałysięprzedmiotemuwagiztejracji,
żeredagowałjąGałczyński,cotydzieńskładającnietylkoświadectwoswojejwyż-
szościnadgrafomanamiiprzeciwnikamiobozusanacji,aletakżeświadectwoprze-
kraczaniadopuszczalnychgranicefektówtego,couchodziłowówczaszazabawne.
Tenwgruncierzeczymałoznanyepizoddowodzizwiązkówpisarzazkulturąilite-
raturąpopularną,trywialną,masową,którasiłąrzeczyoddziaływałanajegopoezję
wzakresietematyki,świadczącprzyokazjioumiejętnościwspółpracyzprasą.
Szkic„Niemówię,żemjestgeniusz”.Neoromantycznepretekstyikontekstywyjaśnia,
dlaczegopłaszczyznąodniesienia,któranarzucałasensyinterpretowanymwierszom
Mickiewicza,stałsięprogramideowo-artystycznypisarza,jegoideałyiupodobania
poetyckie,zwróconekuliterackiejwspółczesności,idlaczegonanagłówektego
tekstuwybrałemcytatzwierszaBojęsięzostaćwieszczem.Przedstawiamtutajhu-
morystycznedziedzinyaktywnościtwórczejGałczyńskiego,którypoprzezpryzmat
satyryokreślałswojąpostawęwzględemtradycjiromantycznej,copotraktować
możnatakżejakogłoswdyskusjinatematmitówilegendkulturynarodowej.
Utworydrwiącezludzkichprzywar,ośmieszającepoglądypolityczneopozycji,
piętnująceokreśloneobyczajespołeczneidziałaniainstytucjiżyciapublicznego
Gałczyńskiogłaszałnietylkonałamach„CyrulikaWarszawskiego”(1928–1931),
aletakżewkrakowskich„WróblachnaDachu”(1931i1934–1935),oczymtrak-
tujeszkic„Gdziedwóchpracuje,tamtrzecikorzysta”.Satyrawprasiekrakowskiej
lattrzydziestych.TentytułtoaforyzmwyjętyzMyśliopracy,humoreski,która
wpierwodrukuukazałasięrównieżwewspomnianymkrakowskimtygodnikusa-
tyrycznym,alewroku1935,awięcjużwokresiewileńskimpoety.Analizyiopisy
ekspresjipostawyludycznejorazautokreacjipoetynapostaćgroteskowązawiera
takżestudium„GdybyMickiewiczbyłMackiewiczem”.Satyrywileńskie,aleponieważ
poświęconejestonopisarstwusatyrycznemuwlatachwileńskich,umieściłemje
wczęściIIksiążki.
Wszystkiestudiatejczęścipoświęconesąteżnajmniejdotychczasznanemu
ibadawczospenetrowanemuokresowitwórczościpoety,cowynikałozniedawnych
jeszczebariercenzuralnychitrudnościwdotarciudomateriałówarchiwalnych
związanychzżyciemliterackimmiędzywojennegoWilna.Wszkicu„Szczęście
wWilnie”.MiejsceGałczyńskiegowżyciuliteracko-artystycznymmiasta(1934–1936),
próbujęwypełnićpewnelukiizaniedbaniabadawcze,zwłaszcza,żemiałemokazję
skorzystaniazpomocyiwsparciażagarystyJózefaMaślińskiego,którydobrzeznał
poetęorazzamieszczałjegoutworywsygnowanejswoimnazwiskiemijednoosobo-
