Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
biorcyjest,wedługniej,umiejętnalekturaprzestrzeniteatralnej,odczy-
tywanieniesionychprzezniąsensówwpisanychwjejkonstrukcjęprzez
inscenizatora.WidzwpropozycjiUbersfeldtraktowanyjestwewszyst-
kichwersjachopisanychprzezniąkształtówprzestrzenijakoczłowiek
będącywsytuacjiteatralnejwpozycjiDwobecświata”–jakoobserwa-
tor,przypatrującysięaktoromnasceniejakkolwiekróżniescenajest
ukształtowana,odczytującyianalizujący,alewżadnymzopisanych
przezniątrzechtypówprzestrzeniniebywającyDwświecie”.Napoło-
żenieakcentunabyciewidzaDwświecie”teatruprzyszedłczasnieco
później,przedewszystkimwpracachMarvinaCarlsonaczy,ostatnio,
DawidaWilesa.Przyczyniłosiędotegoniewątpliwiewłączeniedoba-
dańnadteatremkontekstuantropologicznego,awdalszejkolejności
wzbogaceniedyskursuteatrologicznegorefleksjąperformatyków.
WpóźniejszejokilkanaścielatodpropozycjiUbersfeldksiążceame-
rykańskiegoteatrologaMarvinaCarlsona30nietylkorozrosłasięlicz-
bawyodrębnionychtypów,aleisamaprzestrzeńniecoinaczejzostała
przezbadaczadookreślona.Carlsonzaproponowałzastąpienieprze-
strzeniteatralnejbardziejadekwatnym,jegozdaniem,terminemDprze-
strzeńprzedstawienia”,identyfikującjązwszelkimitypamirelacji,do
jakichdochodziwtrakciespotkaniaaktorazwidzem.Napierwszyplan
Carlsonwysunąłwspółtworzenieteatralnegozdarzeniaprzezaktorów
ipubliczność,zainteresowałgozatemprzedewszystkimwidzuczestni-
czący,będącyDwświecie”teatru,anieustawiającysięwróżnychkon-
figuracjachDwobec”niego.Relacjescenyiwidowni,zdaniemCarlsona,
charakteryzowaćmoże:
–oddzielenie(typwłaściwydlakina),
–konfrontacja(typwłaściwydlascenypudełkowej)
oraztrzyformyzbliżeniawidzaiaktora–wtypie:
–prosceniowym(aktornapodeściewcinającymsięwwidownię),
–arenowym(widzowieotaczająaktorów),
–integrującym–enwironmentalnym(widzowiewymieszanizakto-
rami).
Samozaśpojęcieprzestrzeniteatralnej,twierdziCarlson,obejmuje
takżedodatkowąprzestrzeńpośrednią,umożliwiającąaktoromiwi-
dzomniezbędne,zarównofizyczne,jakipsychiczne,przygotowaniesię
dospektaklu.Zwracaontakżeuwagęnaistotny,jegozdaniem,brak
zainteresowania,wdotychczasowejrefleksjipoświęconejprzestrzenite-
atralnej,zagadnieniamizwiązanymizprzestrzeniami,wktórychprze-
bywapubliczność,zcharakterem,stylembudynkuteatralnego,atakże
30M.Carlson:PlacesofPerformance:TheSemioticsofTheatreArchitecture.Lon-
don1989.
18
