Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szukiwanaintensywnie,jakdotądpozostajewfazieprojektówisferze
marzeńprzedstawicielinaukuważanychzaścisłe.
Kolejneprzestrzennemodeleteatruniepowstałytakżedlatego,że
problematykaprzestrzeniwłaściwienigdyniewysunęłasięnaczoło
wrefleksjiteatrologicznej.Podejmowanajakbyprzyokazjiinnychza-
gadnień,traktowanabyłaprzezbadaczyteatrujakozjawiskodrugo-
rzędne.WkońcurównieżSouriauwięcejuwagipoświęciłstrukturom
dramatycznymniżprzestrzennymteatru.Tymniemniej,kolejnepróby
definiowaniaiklasyfikowaniaprzestrzeniteatralnychbyłyoczywiście
podejmowane.Zaproponowanauprogulatsiedemdziesiątychprzez
AnneUbersfeld,inicjatorkęparyskiejszkołysemiotykiteatru,wstęp-
natypologiaprzestrzeniteatralnych,dokonanazewzględunazmien-
nośćkształtówarchitekturyteatralnej,kodyfikujejewtrzechgrupach
–zgeometryzowanej,referencyjnejinieokreślonej.Pierwszaobejmuje
przestrzenieopartenageometrycznychkoncepcjachkonstruowanychze
względunapunktwidzeniapubliczności(mieścisiętuzarównoscena
typuwłoskiego,jakiteatrantyczny,scenaelżbietańskaczyteatrchiń-
ski);drugaobejmujeprzestrzeniereprodukującemiejscereferencyjne,
czylimimetyczne,ilustracyjnescenyteatrumieszczańskiego,realistycz-
negoinaturalistycznego(jakpiszeUbersfeld,przestrzeńtęcharakte-
ryzujescenaDwzasadziezamkniętaztrzechstron,homogeniczna”29,
czylizamkniętawsześciennympudle);iwreszcietrzecia–oprzestrze-
niachnieposiadającychokreślonejformy,tworzącychsięzewzględuna
iwobecdziałającychaktorów,nieustannieprzeznichmodelowana(ba-
daczkaumieszczatuprzedewszystkimprzestrzenieinscenizacjiJerzego
Grotowskiego,sugerujeteżtajemniczo,żetowłaściwytypprzestrzeni
naprzykładdlatekstówSamuelaBecketta,aniekonieczniedlasztuk
JeanaGeneta).
SamaUbersfeldnietraktowałaswojejpropozycjirygorystycznie
ipostulowałakoniecznośćdalszejjejrozbudowy.Osobnorozpatrywa-
łaproblematykęniejednorodnościprzestrzeniteatralnej,naktórąskła-
dająsię:
–przestrzeńsceniczna(realnemiejsceaktorskiejprezentacji),
–miejscesceniczne(fikcyjnaprzestrzeńpostacidramatycznych),
–miejsceteatralne(architektonicznaprzestrzeńobejmującascenęiwi-
downię,innemiejscawspółtworzącebudynekteatruijegootoczenie),
–przestrzeńdramatyczna(ogółznakówiinformacjioprzestrzeniza-
wartychwtekściedramatycznym).
Badaczkazaproponowałarozumienieprzestrzeniteatralnejjakojed-
negozelementówdzieła,zajakiuznałatekstprzedstawienia.Roląod-
29A.Ubersfeld:CzytanieteatruI.Przeł.J.Żurowska.Warszawa2002,s.137.
17
