Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
materiałedukacyjny–tonietylkoliteraturailiteraturoznawstwo,
nietylkojęzykijęzykoznawstwo,alestałeposzerzanieperspektywy
humanistycznejwobrębiewiedzyogólnej(niebezpowoduwiększość
polskichliceówmawswojejnazwieprzymiotnik„ogólnokształcące”
itakiteżcharaktermajągimnazja).Samezaśtreścipolonistyczne
zdająsięwnajwiększymstopniuumożliwiaćformacjęludzkiejinte-
gralności,najsilniejwpływaćnakształtowanieosobowościucznia12.
Jesttozaśmożliwedlatego,żewszystko,codokonujesięnanaszym
przedmiocie,rozgrywasięwjęzykuipoprzezjęzyk–nasz,dzieł
iświata.Niebezracjiprzywołujesię,nietylkowkontekścieeduka-
cyjnym,słynnątezęLudwigaWittgensteina:„Granicemegojęzyka
oznaczajągranicemegoświata”13.
Sposobymanifestowaniasięogólnychorazbardziejspecjalistycz-
nychtreściwiedzyosobistej,narastającejwbiegużyciakażdegoznas,
pozwalająwyróżnićdwiejejkategorie.Jestto,popierwsze,„wiedza
deklaratywna”(wiem,że…),wktórejopróczprawdziwychdanych
mogąwystępowaćdanefałszyweczyzmitologizowane,apodrugie,
„wiedzaproceduralna”(wiem,jak…),zawierającawsobieinforma-
cjeometodach,strategiach,programachdziałania,pozwalających
osiągaćróżne,wyznaczaneprzezinnychisiebiesamegocele14.
Pierwsząznichkojarzymyzerudycją,zatemzwypracowaną
wsobiegotowościąorazzdolnościami,zewszechmiargodnymi
pielęgnacji,douaktywnianiawiedzyprzedmiotowej,wzależności
odsytuacjiipotrzeb,dowykorzystaniajejwewłaściwymmiejscu
iwewłaściwymczasie,możliwiegłębokoiwszechstronnie.Zawy-
naturzonąwersjęerudycjiuznaćnależyuleganiewspomnianemuna
12Proponujętuszerszyogląd„językapolskiego”,wstosunkudowskazywa-
nychprzezZenonaUrygęwymiarówprzedmiotu(instrumentalny,historyczny,
społeczno-filozoficzny,estetyczny).Zob.Z.Uryga,Językpolski–wymiaryszkolne-
goprzedmiotu,„Polonistyka”1991,nr10.
13Zob.eksponowanąjakocelpodstawowyjęzykapolskiegowszkoleideę–
wychowaniajęzykowego,zawartąwprogramieipodręcznikachseriiTolubię!;
także:M.Jędrychowska,Najpierwczłowiek.Szkolnaedukacjakulturowo-literac-
kaaproblemkształceniadydaktycznegopolonistów.Refeksjateleologiczna,Kraków
1996,s.90–130.
14J.Kozielecki,op.cit.,s.194.
18
