Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wstępieencyklopedyzmowi,skupianiesięnasuchej„faktografii”,ze
złudnąnadziejąosiągnięciakompletności,zpełnymnaiwnejpychy
przekonaniem,żedasięwiedziećizapamiętać„wszystko”.Wtym
duchu,niestety,odbywasięnaukawwieluszkołachczyteżspraw-
dzaniewiedzynaróżnychprogachkontrolnych.
Drugirodzajwiedzyosobistejwiążemyzróżnymiodmianami
efektywnegozachowania,awięczesprawnościami,którepozwalają,
międzyinnymi,docieraćdoźródełinformacjiczyteżorganizować
własneuczeniesię.Inaczejmówiąc,chodzioumiejętnościpoznaw-
cze.Żadneznichniesą„wiedząnaukową”wścisłymznaczeniutego
słowa.Możnajednakżywićprzekonanie,żeobie„wiedze”–dekla-
ratywnaiproceduralna–decydująobogactwieosobowościucznia,
gdyżimwięcejczłowiekwieiimsprawniejradzisobiewnowych
sytuacjach,tymlepiejrozumieswojeaspiracjeilepiejwykorzystuje
własnemożliwości.
PrzywołanywcześniejLyotard,analizującpragmatykęwiedzyna-
ukowejiwiedzynarracyjnej,zaczynniklegitymizacjiuznałwjednym
idrugimprzypadkuichskutecznośćwobrębieaktualnegosystemu
społecznego.Cotooznacza?Możnaprzyjąć,żeskutecznośćwyraża
sięwefektywnościprzyswojonychrozmaitychprocedur,nacozwra-
całuwagęKozielecki.Wydajesięprzytym,żekoincydencjapoglą-
dówfilozofaipsychologaniejestprzypadkowa–wyrastazobser-
wacjizachowańczłowiekapoznającegoświat,zdobywającegowiedzę
oświecieiosobiesamym.Kategoriaskuteczności,czy–inaczejmó-
wiąc–pragmatyzacjawiedzy,polegającanakształceniukompetent-
nych,czyliskuteczniedziałającychczłonkówspołeczeństwa,adaje
siętętendencjęcorazsilniejzaobserwowaćchoćbywzwiązkuzre-
formąedukacjiwPolsce,spotykasięzbezwzględnąakceptacjąnp.
niektórychbadaczyamerykańskich.Lansowanyzwielkimzapałem
„aktywizminstrumentalny”utożsamianybywazracjonalnympozna-
niem15.Małotego,nadajemusięcharaktertowarunarynkupracy,
atakżeczyniwłasnościąporównywalnązdobramimaterialnymi16.
15J.-F
.Lyotard,op.cit.,s.137iin.
16ErichFrommostrokrytykujeobłudęedukacyjną:„Szkołysąfabrykami,
wktórychprodukujesięteogólnepaczkiwiedzy–chociażwmyśloficjalnejwersji
19
