Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nieskończonościpojawiasięzarównowrozważaniachmatematycznych,jakiwroz-
ważaniachfilozoficzno-teologicznych.Sąoneprzytymzesobąpowiązane.Co
więcej,powodemicelemzajmowaniasięnieskończonościąwmatematycebyładla
niegochęćzbliżeniasiędonieskończonościBoga
4
.WedługKuzańczykanieskoń-
czonośćniedajesięująćw(Arystotelesowskich)kategoriachwielkości,niemoże
onabyćrozważanawkategoriachnmniejsze”czynwiększe”.Nieskończonościnie
możnateżpoznaćzapomocązmysłów,dajesięonajednakuchwycićwmatematyce
przezumysłzapomocąpojęć.Wśródobiektów(rzeczyiprocesów),któremożna
poznaćzmysłami,niematakiego,któryniemógłbyzostaćpowiększony.Zatem
nieskończonośćniemożebyćzrealizowanawżadnymprocesie.Wmatematyce
znaleźćmożnajednakprzykładynato,żegranicatakiegonieograniczonegopro-
cesumożebyćujętaiosiągniętazapomocąpojęcia.Przykłademmożetubyćciąg
wielokatówforemnychonbokach.Gdynrośnienieograniczenie,towielokątyte
przybliżającorazlepiejokrąg.Wprawdziewśródobiektówpoznawalnychzmysłami
nieistniejeżadenokrąg,aleistniejeonjakopojęciewnaszymumyśle.Zatemtakie
twory,jakwielokątforemnyiokrągpokrywająsięwnieskończoności.Przykładów
takichznaleźćmożnazresztąuMikołajawięcej.Łączyonznimicharakterystyczną
dlasiebiezasadęzwanąprzezeńcoincidentiaoppositorum.Dopełnienieprocesu,
zatemwszczególnościjegogranica,jestwedługKuzańczykanajwyższąformą
bytu,jestczymświecznym–każdyprocesdążybowiemdoswegowypełnienia.
Tonieskończoneprzybliżanie(aproksymacja)wpołączeniuzzasadącoinciden-
tiaoppositorumstanowiłouniegonowenarzędziemetodologiczne–używałgo
szczególniewpóźniejszejpracyDeMathematicaPerfectione.Odpowiadałotojego
rozumieniupoznaniajakoprocesuprzybliżaniasiędoprawdy.Należypodkreślić,
żewedługMikołajanieskończonośćniezapożyczaswegoistnieniaodskończono-
ści.To,coskończone,niejestwstaniezapewnićistnieniatemu,conieskończone.
Nieskończonośćbowiemnigdyniezostanieosiągniętawprocesieaproksymacji
przezwielkościskończone.Przeciwnie–nieskończonewyprzedzawporządku
ontologicznymto,coskończone.Przenosisiętoinaporządekepistemologiczny,
tzn.to,coskończonemożezostaćpojęteizrozumianetylkozapomocątego,co
nieskończone.WLiberdemente(cII,116r)pisał:
Stądwszystko,coskończone,masweźródłowzasadzienieskończoności5.
WDedoctaignorantia(KsięgaII,cV,119)zaśpisał:
Każdawięcliniaskończonabierzeswójbytznieskończonej,którajestwszystkim
tym,czyjest.Stądwliniiskończonejjesttowszystko,czymjestliniajakolinia
nieskończona6.
4Por.natentematMurawski(2016).
5nQuareomnefinitumprincipiatumabinfinitoprincipio.”
6
nOmnisautemlineahabetessesuumabinfinita,queestomneidquodest.Quareinlineafinita
omneid,quodestlineainfinita.”
29
