Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SzkołaZgromadzeniaKupcówmiastaŁodzi(1898-1939)
rusyfikacjanauczania,któraosiągnęłaswojeapogeumzarządówkuratora
warszawskiegookręgunaukowegoA.L.Apuchtina(1879–1897),policyjny
nadzórnaduczniamizarównowszkole,jakipozaniąorazsystemedukacji
mającynaceluwychowanieludziposłusznychwładzyiidentyfikujących
sięzcarskąRosjąijejkulturą.Iwreszcie,poczwarte,uwstecznionypro-
gramnauczania.TekierunkiwywołałysprzeciwspołeczeństwaKrólestwa
Polskiego,któregogwałtownymwyrazemstałsięstrajkszkolny1905r.,
wspartyprzezrewolucję1905–1907.Zasięgisiłatychwydarzeńzmusiły
władzecarskiedoustępstwirozbudziłyinicjatywęspołeczeństwanapolu
kształceniadzieciimłodzieży,codoprowadziłodopowstanialicznychto-
warzystwoświatowychoraznowychszkół.OsytuacjiwszkolnictwiewŁo-
dzipo1905r.będziejeszczemowawdalszejczęścirozdziału.
3.OświataniemieckaiżydowskawŁodzi
14
Zanimprzejdędoomówieniaszkolnictwaśredniegoizawodowego
wŁodzi,kilkasłównatematniemieckiejiżydowskiejoświaty.Jeszczebo-
wiemwl865r.najwięcejwmieściebyłoNiemców–44,5%.Polacystano-
wili34,4%,aŻydzi–21,1%ogółumieszkańców.Sytuacjatauległazmianie
uproguXXw.W1897r.dominującąpozycjępodwzględemnarodowo-
ściowymzajmowałaludnośćpolska(46,4%).Zwiększyłsięteżudziałlud-
nościżydowskiej(29,4%),zaśzmalałniemieckiejdo21,4%.Rosjanbyło
2,3%,innychnacji–0,4%.Podobniekształtowałysięproporcjemiędzy
grupaminarodowościw1914r.Ludnośćpolskaskupiałaprawie51%ogó-
łumieszkańcówmiasta.Żydzizajmowalidrugąpozycję–32%,audział
NiemcówiRosjanspadłodpowiedniodo15%i1,4%180
Pierwszaewangelickaszkołapodstawowadladzieciniemieckichpo-
wstaław1823r.,trzylatapoprzybyciupierwszychosadnikówdoŁodzi.
W1845r.zostałaotwartapierwszaszkołaśrednia–SzkołaRealnaNiemiec-
ko-Rosyjska,przekształconaw1866r.wGimnazjumRealnezjęzykiem
niemieckim,któredziałałodo1869r.Rozwójszkółmiejskichiprywatnych
zniemieckimjęzykiemwykładowymzostałzatrzymanyprzezrusyfikację.
Dopierood1907r.ponowniezaistniaływarunkidoichzakładania190
18J.K.Janczak,LudnośćŁodzi…,s.130,tab.24;s.133,tab.25;W.Puś,Zmianyliczebno-
ści…,s.27–28.
19Zob.A.Kozłowski,NiemieckieszkolnictwowŁodzinaprzełomieXIXiXXwieku,[w:]
NiemcywŁodzido1939roku,red.M.Wilk,Łódź1996,s.21–27;H.Krajewska,Szkołyinauka
religii-udziałłódzkichprotestantówwprocesiekształceniamłodzieży1820-1914,flRozprawy
zDziejówOświaty”2000,t.40,s.59–86.
