Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
5
6R
Wstęp
L
któregożyciecodziennewcorazwiększymstopniunaprzestrzeniXVI-XVII-
udnośćwiejskaKsięstwaPomorskiegopodkoniecXVIw.sta-
nowiłaokoło70%jegomieszkańców,natomiastw1805r.odse-
tektenwzrósłdo76%.Nawsimieszkałaizrolnictwautrzymy-
wałasięprzytłaczającawiększośćspołeczeństwapomorskiego,
-XVIIIw.determinowsystemfolwarczno-pańszczyźniany
,pozbawiającje
wolnościosobistej,uzależniająccałkowicieodfeudałaorazzmuszającdobez-
płatnej,obowiązkowejinieograniczonejpańszczyzny.Nateciężaryoddrugiej
dekadyXVIIIstuleciacorazwiększymbrzemieniemkładłsięsystemmilitarny
,
czyli(wuproszczeniu)kształtowaniepruskiejświadomościprzezsłużbęna
rzeczwojska.Chłopi,półchłopi,zagrodnicyiinnekategorieludnościwiejskiej
zostaliprzywiązanidoziemiipodporządkowanifeudałowi,którynajczęściej
byłwłaścicielemużytkowanychprzeznichdomostwigospodarstworazspra-
wowałnadnimiwładzęekonomiczną,sądownicząiadministracyjną.
Zperspektywysytuacjiprawnejispołeczno-gospodarczejpoddanejludno-
ściwiejskiejspojrzećnależynawiejskąrodzinę,jejżyciecodzienneiobowiązki
orazmiejsceifunkcjedzieckawewspólnocierodzinnej,awdalszejkolejności
naszkołęjakoinstytucjęusytuowanąmiędzyrodziną,wspólnotąwiejskąipa-
rafialnąajejpatronem-panemwsiiduchownymprzewodnikiemorazinspek-
toremszkolnymproboszczem,przezpanawsipowołanymiodniegowielo-
rakouzależnionym.Problemowitemupoświęcimywięcejmiejscaniżej.Tu
ograniczymysiędostwierdzenia,żedzieckowpomorskiejrodziniewiejskiej
byłopomocnikiemrodzicówwgospodarstwie,podległymnieograniczonej,bo
jakbyzBoskiegonadania,władzyojca.Rytmpracyrocznejrodzicówidziecka
orazcałejwspólnotygminnejregulowałanaturaporyrokuiświętakościelne,
pokrywającesięwprzybliżeniuzrokiemrolniczymipracamiwgospodarstwie
rolnym,natomiastrytmdziennydopływświatła.Dzieckobyłostałymtowa-
rzyszemipomocnikiempracyrodziców,przyczymjegopracedomoweuwa-
żanonietylejakopracę,ilejakoelementkoniecznejcodziennejegzystencjiikul-
tury
,wktórychzajęciazwiązanezrolnictwemnależałyzregułydonajważniej-
5