Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pów,wyszkolenia,ruchówwojskorazkontroli.Wtensposóbograniczyłkompeten-
cjeRządowejKomisjiWojnydodziałalnościczystoadministracyjnej,alenawet
wtymzakresiepodlegałaonaGłównejKwaterzeKonstantego”46.
NależysięzgodzićzMarkiemTarczyńskim,żeistniałjakiśorgannaczelnego
wodza,spełniającyfunkcjekwaterygłównej.Brakjednak–jakdotąd–informacji
potwierdzającychdziałanietakiejinstytucjiiokreślającychzakresjejkompetencji.
WładzecarskiewKrólestwiePolskimodeszłyodpoczątkowegoliberalizmu.
Niebyłaprzestrzeganakonstytucja.Stosowanieterroruwobecwszelkiejopozycji
spowodowałopowstanietajnychzwiązkówiorganizacjiocharakterzeniepodległo-
ściowym.PolicjarosyjskaniezapobiegłaspiskowiwSzkolePodchorążych,com.in.
przyczyniłosiędowybuchu29listopada1830r.powstaniawWarszawie.Powstań-
cy,poparciprzezczęśćludnościwarszawskiejiczęśćstacjonującychwstolicyjed-
nostekwojskowych,opanowalimiasto,niewyłonilijednakwłasnegoośrodkawła-
dzy.FunkcjonującadotejporyRadaAdministracyjnazwróciłasiędoksięciaKon-
stantegowsprawieprzywróceniaporządkuwstolicy.Konstantyodmówiłstwierdza-
jąc,żespokójpowinniprzywrócićsamiPolacy.
Wmomenciewybuchupowstanialistopadowegow1830r.WojskoPolskieliczy-
łookoło28do30tys.żołnierzyimiało96działzaprzężnych47.
3grudnia1830r.wmiejsceRadyAdministracyjnejpowołanoRządTymczaso-
wy.Działałonospalei5grudniategosamegorokugen.dyw.JózefChłopicki
wprowadziłdyktaturę.IgnacyPrądzyńskipisałonimnastępująco:„Walecznyzna-
tury,urodziłsiężołnierzem,zdawałosię,żejemujestraźniejpodczasbitwy,umysł
jegowzmagałsiępodczasboju,amyśli,któreniezawszezdokładnościąobjawiał,
nabierałytamjasnościiwtedylepiejsięwyrażał.Skorosięznajdowałmiędzyludź-
mimiałzawszetonwyższościiwładzy,bomutobyłowrodzoneiniemalkażdy
musiałmuulegać.Niewiemczymusięzdarzyłomiećścisłychprzyjaciół,boprzy-
jaźńnieprzypuszczawyłącznegopanowaniazjednejstrony,leczrównościwymaga.
Alezapewnićmogę,żewzbudzałpowszechniebojaźńiposłuszeństwo”48.
Gen.Chłopickipowprowadzeniudyktatury,zamiastpodjąćprzygotowaniado
wojny,wdałsięwrokowaniazcaremMikołajem,bydoprowadzićdougody.Carza-
żądałbezwarunkowejkapitulacji.WówczasChłopicki17stycznia1831r.zrzekłsię
stanowiskadyktatora.
25stycznia1831r.sejmpodjąłuchwałęodetronizacjiRomanowówipowołał
RządNarodowyzksięciemAdamemCzartoryskimnaczele.Oznaczałotowojnę
zRosją.Powybuchuwojnygen.Chłopickijakodoradcakolejnegonaczelnegowo-
dzagen.MichałaRadziwiłła,afaktyczniedowódcawojskpolskichzdecydowałsię
naobronęprzedmieściastolicy–Pragi49.
Armiapolskaniebyłaodpowiednioprzygotowanadoprowadzeniadziałańwo-
jennych,główniezpowoduniewielkiejznajomościzagadnieńoperacyjno-takty-
1111111
46R.Łoś,ArtyleriaKrólestwaPolskiego1815-1831,Warszawa1969,s.16.
47W.Zajewski,Powstanielistopadowe1830-1831,[w:]Trzypowstania...,s.138.
48I.Prądzyński,Czterejostatniwodzowiepolscyprzedsądemhistorii,Kraków1916,s.151.
49Gen.bryg.MichałRadziwiłłod20stycznia1831r.byłnaczelnymdowódcąarmiipolskiej.Sta-
nowiskotoprzyjąłpodwarunkiem,żegen.Chłopickibędziejegodoradcą.26lutegotegosame-
gorokuzłożyłnaczelnedowództwo.
22
